Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsası`nın durumu, Türkiye`de gelişimi ve geriye dönük opsiyonlar üzerine bir uygulama

Abstract

Günümüz dünyasında, iş ve çeşitli alışveriş işlemleri çok daha büyük bir ekonomik etki oluşturmaya başlamıştır. Dünya'da bilinen ilk vadeli işlem borsası 16. yüzyıl Japon tarihine kadar dayanırken ilk düzenli borsa ise 18.yüzyıl da Amerika'da kurulmuş olan Chicago Board Of Trade (CBOT) olmuştur. İlerleyen yıllara ise büyük kurum ve kuruluşların bir araya gelmesiyle Almanya'dan Deutscher Aktienindex (DAX) ve Japonya'dan Nikkei Stock Average (NIKKEI 225) olmuştur, Türkiye'de ise İzmir Vadeli İşlem Borsası (VOB) kurulup daha sonra yerini Borsa İstanbul (BİST) adını almış olan vadeli işlem borsasına bırakmıştır.Büyüyen bu borsa işlemleri beraberinde çeşitli türev ürünlerini de ortaya çıkartmıştır. Ortaya çıkan bu işlem farklılıklarının tamamında alım ve satımı yapılan ürün veya malın alıcı ve satıcı arasındaki risk düzeyini en azami düzeye indirme ve borsada oluşan işlem hacminin ekonomik verileri doğru ve istatiksel yansıtılmasına çaba göstermiştir.Türev piyasası, yapılan sözleşmeler ile alım ve satım işlemleri daha güvenilir bir hale getirmiştir. Vadeli İşlemlerde, bu tür işleyiş yöntemlerini destekleyen Future, Forward, Swap, Amerikan tipi, Avrupa tipi, Egzotik ve diğer opsiyon çeşitleri buna iyi bir örnektir. Türev piyasası tarihi uzun zaman öncesine dayanan ve insanların yine kendi ihtiyaçlarını gidermek için oluşturdukları bir kavram ile oluşturulmuştur. Oluşan bu yapı içerisinde kurulan kurum ve şirketler, alış-veriş işlemleri güvence altına almış risklerden korumuştur.Alım ve satımı yapılan ürün gruplarının fazlalığı ve çeşitliliği ile Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (VİOB), yüksek miktarda alım-satım işlerinin gerçekleştirilmesi borsa türlerine oranda bu türev piyasasının daha ileri düzeyde gelişmesine ve dünya çapında bir işlem hacmi oluşturmasına sebep olmuştur. Gelişen piyasa içerinde birçok yatırımcı bunun farkına varmış ve bir borsa çatısı altında toplanarak çeşitli ülkelerde dünya borsalarını oluşturmuşlardır.Tez çalışmasında Dünya'da bulunan vadeli opsiyon borsalarının en önemlileri ve Türkiye'de bulunan VİOB'un genel bir incelenmesi yapılmaya çalışılmıştır. Beş bölümden oluşan bu çalışmanın bu borsa türünün güncel ve istatiksel verilere dayanarak, ideal ve anlaşılabilir olması sağlamaya çalışılmıştır. Vadeli İşlemlerin, Dünya genelindeki önemi ve ilerleyen yıllarda büyüyerek daha ileri bir işlem hacmine sahip olacağını gözlemlemekteyiz. Global dünyada, şuan hali hazırda Amerika, Avrupa, Asya ve Dünyanın diğer kıtalarında yapılan bu işlemler milyar dolar seviyelerinde dolaşmakta olduğu istatiksel verilerde ortaya çıkmaktadır.Anahtar Kelimeler: VİOB, CBOT, DAX, NIKKEI, BIST, Opsiyon, Geriye dönük opsiyon.

In a globalizing world , business and various shopping transactions has begun to create a much greater economic impact . The first futures exchange in the world known 16th century Japanese history until the 18th century that endured its first regular stock market was established in the United States Chicago Board Of Trade ( CBOT ) respectively. In the following years, big corporations and the coming together of organizations Deutsch Germany Aktienindex (DAX ) and Japan 's Nikkei Stock Average ( NIKKEI 225 ) has been and Izmir Futures Exchanges in Turkey ( VOB) installed and then replaced by Borsa Istanbul (BIST ) it has left the futures market which has taken its name .This growing market has revealed the various derivative transactions with it. The resulting process differences of all the purchases and sales of the completely risk level between product or commodity buyers and sellers on the maximum download and economic data of the trading volume of the exchange has sought the right and be reflected statistically .Derivatives market , purchase and sale transactions were made with contracts make it more reliable. Futures , Future support this kind of operation method , forward , swap , American, European type, options and other exotic varieties are a good example . Based on the derivatives markets in history a long time ago and people still go to create a concept that has been created with their needs. The resulting structures and institutions established in the company , the purchase has been secured protection from risks .Call and put of Futures with redundancy and diversity of products made in the group and Options Exchange, has led to the creation of a high volume quantities realization of buying and selling to the development of a more advanced level of the stock species ratio in the derivatives market and worldwide. It includes many investors in emerging markets have recognized it , have created the world stock exchanges in various countries together under one roof.In the thesis the most important and futures options exchanges in the world, Turkey has been prepared as a general examination . The current stock of this species in this study consists of five sections and based on statistical data ,we have tried to ensure that the ideal and understandable. Futures are , we observe the world will have a further transaction volume grew in importance and in general the following years. In a global marketplace , now already in the United States , Europe, Asia and other continents of the world it made this process occurs in the statistical data to be circulating in Billion dolar.Keywords: VIOB, CBOT, DAX, NIKKEI, BIST, Option, Lookback option