Nöromiyelitis optika hastalarında kognitif fonksiyonların değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Nöromiyelitis optika; optik nörit ve LETM ile karakterize merkezi sinir sisteminininflamatuar bir hastalığıdır. Kognitif fonksiyon bozukluğu, hastalığın yarattığı fizikselözürlülükten bağımsız olarak günlük yaşam aktivitelerini, sosyal yaşamı ve iş verimini etkileyenönemli bir unsurdur. NMO hastalarında kognisyonu değerlendirmek üzere yapılan az sayıdaçalışma mevcuttur. Bu nedenle Türk NMO hastalarında BRB-N, BDE ve ACE-R testleri ilekognitif durum tayini yaparak; kognitif bozukluğun sıklığı ve kognitif fonksiyon bozukluğu ileilişkili olabilecek etkenlerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.Materyal ve metod: NMO tanısıyla İstanbul Bilim Üniversitesi Nöroloji Polikliniğindentakipli; takipleri sırasında BRB-N, ACE-R ve BDE testleri yapılmış olan; çalışma kriterlerineuygun 22 olgunun dosyaları etik kurul onayı alındıktan sonra retrospektif olarakdeğerlendirilmiştir. BRB-N testinde en az iki alt testte normatif verilere göre 5. persantilin altındaolan olgularda kognitif fonksiyon bozukluğu olduğu, diğer olgularda olmadığı kabul edilmiş veKFB sıklığı saptanmıştır. KFB olan ve olmayan gruplar yaş, cinsiyet, hastalık düzeyi, eğitimdüzeyi, NMO Ig G sonucu, EDSS skoru, kranyal MRG'de lezyon olup olmamasına görekarşılaştırılmıştır. Hastaların demografik, klinik ve radyolojik verilerinin depresyonla ilişkisideğerlendirilmiştir. ACE-R testinin skorları incelenerek NMO hastalarında ACE-R testinin KFBsaptamada duyarlılığı ve özgüllüğü değerlendirilmiştir. Çalışmamızda elde edilen veriler IBMSPSS Statistics 20.0 programı ile değerlendirilmiş; tüm istatistikler için anlamlılık düzeyi p≤0.05olarak kabul edilmiştir.Bulgular: Olguların yaşları 23 ile 65 arasında değişmekte olup; ortalama yaş 42,86±10,98yıldır. Hastaların %45,5'inde (n=10) KFB; %50'sinde ise (n=11) depresyon saptanmıştır. KFB olanolgularda istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde yaşın daha yüksek olduğu, eğitim düzeyinin dahadüşük olduğu, EDSS ve BDE skorlarının daha yüksek olduğu saptanmıştır (p<0,05). Kognisyon durumuna göre cinsiyetler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmamıştır (p<0,05). KFBolan olguların PASAT, SPART kısa süreli bellek, SRT uzun süreli bellek, SRT kısa süreli bellek,SDMT ve sözel akıcılık skorları, KFB olmayanlara göre istatistiksel anlamlı olarak daha düşüksaptanmıştır. KFB olan ve olmayan olguların SPART uzun süreli bellek skorları arasındaistatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmamıştır (p>0,05). Hastalarda en sık etkilenen kognitifprofilin; bellek kusuru, dikkat ve yürütücü işlevlerde bozulma olduğu izlenmiştir. ACE-R testininNMO hastalarında duyarlılığı ve özgüllüğü değerlendirildiğinde ACE-R testinin tanı değerininistatistiksel olarak iyi seviyesinde olduğu; 82,5 kesme değerinde, %88 duyarlılık ve %75 özgüllükile KFB saptayabileceği bulunmuştur.Sonuç: Çalışmamızda kognitif bozukluk ve depresyon NMO hastalarının yaklaşıkyarısında saptanmıştır. ACE-R testinin de klinik pratikte NMO'da KFB tanısındakullanılabileceği kanısına varılmıştır. NMO hastalarında KFB ve depresyon sıklıkla eşlik edentablolar olması nedeni ile hastaların bu yönden mutlaka değerlendirilmesi ve tedavilerinindüzenlenmesi, hastaların yaşam kalitesinin yükseltilmesi açısından büyük önem arz etmektedir.

Purpose: Neuromyelitis optica is an inflammatory disease of the central nervous systemwhich is characterized by optic neuritis and LETM. Cognitive function impairment is an importantcomponent that has effects on social life, daily life activities and working effectivity regardless ofphysical disability. There are few studies on cognitive impairment in NMO patients. The purposeof this study is to assess the factors that may be related with the frequency and level of cognitivefunction impairment bu performing cognitive function tests like BRB-N, BDI and ACE-R inTurkish NMO patients.Material and methods: The files of 22 patients who are followed in Istanbul BilimUniversity neurology polyclinic with NMO suitable for study criteria and has had BDI, BRB-Nand ACE-R tests while being followed are evaluated retrospectively after ethical council approval.The cases who are under 5 percentile in the normal values of BRB-N test were diagnosed withcognitive impairment, other cases were taken as not impaired and by this process, the frequency ofcognitive impairment is obtained. The groups with and without cognitive impairment werecompared according to age, sex, level of disease, level of education, pathologic findings on cranialMRI, NMO Ig existence and EDSS score. The relation of the clinical, radiological anddemographic values and patients' depression level was evaluated. The specificity and sensitivity ofACE-R test on detecting cognitive impairment were assessed through ACE-R test results. Resultsin our study were evaluated with SPSS 20 statistics program and all statistic results with a p lessthan 0,05 were taken as significant.Results: The mean age of the patients was 42,86±10,98, changing between 23 and 65.45,5% (n=10) of the patients had cognitive impairment and 50% (n=11) had depression. The groupwith cognitive impairment had significantly older age, lower educational status, higher EDSS andBDI scores (p<0,05). Gender was not a affecting factor on cognitive function. Patients withcognitive impairment had significantly lower PASAT, SPART short term memory, SRT long termmemory, SRT short term memory, SDMT and verbal fluency scores than non cognitive impairmentgroup. SPART long term memory scores did not show significant difference between groups(p>0,05). The mostly affected cognitive profile was found to be memory impairment, attention andprocessing dysfunction. When the specificity and sensitivity of ACE-R test on NMO patients wereevaluated, diagnostic level of the test was found to be statistically good since it can detectcognitive impairment with a sensitivity of 88% and specificity of 75% on a cut off level of 82,5.Conclusion: In our study, approximately half of the patients had depression or cognitiveimpairment. It has been concluded that ACE-R test can be used to detect cognitive impairment inNMO patients. Since cognitive impairment and depression are frequent in NMO patients, for theirquality of life, it is important for the patients to be assessed on these aspects of the disease.