Üniversite öğrencilerinde riskli davranışların dürtüsellik ve üstbilişsel inançlar ile ilişkisi

Abstract

Bu çalışma, üniversite öğrencilerindeki riskli davranışların, dürtüsellik ve üstbilişsel inançlar ile ilişkisini ve riskli davranışların, sosyo-demografik değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığının incelenmesini hedeflemiştir. Bu amaç ile çalışmada; İstanbul'da üniversite öğrenimi gören 361 katılımcıya, araştırmacı tarafından hazırlanan `Sosyo-demografik form`, dürtüsellik düzeyini ölçmek amacıyla `Barratt Dürtüsellik Ölçeği 11` (BDÖ-11), riskli davranışları belirlemek amacıyla `Riskli Davranışlar Ölçeği Üniversite Formu` (RDÖÜF) ve üstbilişsel inançlarını ölçek amacıyla `Üstbiliş Ölçeği-30` (ÜBÖ-30) uygulanmıştır. Araştırma sorularını yanıtlamak amacıyla öncelikle korelasyon analizi yapılmıştır. Bulgular doğrultusunda, riskli davranışlar ölçeğinin tüm alt boyutları ile toplam dürtüsellik ve dürtüsellik alt ölçek puanları arasında pozitif yönlü ilişki olduğu saptanmış; riskli davranışlar ölçeğinin alt boyutlarından olan intihar eğilimi alt ölçeği ile; toplam üstbiliş ve üstbiliş alt ölçeklerinden; olumlu inançlar, kontrol edilemezlik ve tehlike, bilişsel güven, düşünceleri kontrol ihtiyacı puanları arasında pozitif yönde ilişki saptanmış; riskli davranışlar ölçeğinin alt boyutlarından olan okul terki alt ölçeği ile; toplam üstbiliş ve üstbiliş alt ölçeklerinden; kontrol edilemezlik ve tehlike, bilişsel güven alt ölçekleri ve ölçeği arasında yine pozitif yönde ilişki bulunmuştur.Korelasyon analizi sonucunda ilişkili bulunan değişkenler arasında, hiyerarşik regresyon analizi yapılmış olup, analiz sonuçlarına ait bulgular çalışmanın güçlü ve zayıf yanları üzerinde de durularak literatür desteğiyle tartışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Üstbilişsel inançlar, Riskli davranışlar, Dürtüsellik

This paper aims to analyze the relationship between risky behaviours, impulsivity and metacognitive beliefs and the impact of the sociodemographic variables to risky behaviours. With this aim; `sociodemographic form` which was generated by the researcher, `Barratt Impulsiveness Scale-11` (BIS-11) to measure the impulsivity and the `Metacognitions Questionnaire-30` (MCQ-30) to measure the metacognitive beliefs was apllied to 361 attendees who were university students in Istanbul. First of all, correlation analysis was used to answer the research questions. In accordance with the findings, a positive relationship was determined between all subdivisions of the BIS-11 and the sub total of the impulsivity and subdivision scale points. Also a positive relationship was determined with one of the risky behaviours scale's subdivison suicidality between positive beliefs, uncontrollability and danger, cognitive trust, the need of controlling the beliefs subdivisions and the total of metacognitive scale; the relationship between school quitting scale and the uncontrolability and danger, cognitive trust subdivisions and the total of metacognitive scale was founded to be positive.The hierarchic regression analysis was conducted with the variables which were founded to be associated with each other after the correlation analysis. The strengths, weaknesses and the findings of the research was discussed with the literature review.Key Words: Metacognitive beliefs, Risky Behaviours, Impulsiviness