Anadolu kaplanları kahpe Bizans`a karşı: Türk futbolundaki Anadolu-İstanbul gerilimine merkez-çevre ilişkileri ekseninde bir bakış

Abstract

Futbol içinde yaşadığımız toplumu daha iyi anlama noktasında pek çok ipuçlarıbarındıran bir popüler kültür öğesidir. Oyunun kendisinden çok etrafındakurulan toplumsal ilişkiler iyi analiz edilebilirse yaşadığımız çevreyi anlamanoktasında büyük bir katkı sağlayabilir. Söz konusu Türk futbolu olduğundagöze ilk çarpanlardan birisi de oyunun farklı coğrafyalarda farklı gelişimlergöstermesidir. Bu tez bu farklılığa paralel olarak Türk futbolunda Anadolu ileİstanbul takımları arasında yaşanan gerilimi gözler önüne sermeyiamaçlamaktadır. Bu çerçevede İstanbul-Anadolu geriliminin tarihsel veçhesinebakılmıştır. İstanbul ile Anadolu arasında futbolun dışında da Cumhuriyet'inilk yıllarından beri süregelen bir gerilim söz konusudur. Bu gerilim futbolda dakendisini göstermektedir. Futboldan elde edilen gelirlerin kulüpleredağılımındaki adaletsiz yapı, Anadolu kulüplerinin tarihsel geçmişi, kulüpyönetimlerinin sağlıksız yapılanması ve nihayetinde Türkiye'de futbolun siyasikimliği İstanbul-Anadolu geriliminin artmasına yol açan etkenlerdir. Buetkenlerin bir sonucu olarak Türk futbolunda İstanbul dışında sadece bir takımşampiyon olabilmiş, o takımda dördündü büyük olarak anılmaya başlanarakİstanbul takımlarına eklemlenmiştir. Bu tez çalışmasında bu noktalar farklıbaşlıklar arasında incelenmiştir. Aslında sadece futbolla sınırlı olmayan vekültürel ve siyasi coğrafyanın diğer alanlarında da ele alınabilecek İstanbul-Anadolu gerginliği bu tez özelinde futbol parantezinde incelenmeyeçalışılmıştır.

Football is an important popular culture element which includes lots of cluesin order to understand our society. If, not the game itself but the social relationsaround the game could be analized well, that would contribute us to understandour environment. When talking about the Turkish football what weimmediately realise is that the game has devoloped differently in differentgeographies. This thesis aims to explain the İstanbul-Anatolia tension inTurkish football which devlops paralel to this developmental difference. In thisframe, the historical basis of İstanbul-Anatolian tension is studied. There is atension between İstanbul and Anatolia, which is not limited with football, sincethe establishment of Turkish Republic. This tension ise reflected also infootball. The unfair distribution of football incomes to the clubs, history ofAnatolian clubs, unhealty structure of Anatolian Clubs? execution and finallythe political identity of football in Turkey are the factors for the rise of tensionbetween İstanbul and Anatolia. As a result of this factors only one team out ofİstanbul have had a league championship and that team become an ally of threeİstanbul clubs and started to be called as the `Fourth Great?. In this thesis thosefactors are studied under different topics. The İstanbul-Anatolia tension, whichis not limited to football and could be studied in different fields of cultural andpolitical land, is tried to be assessed within the football paranthesis.