Özgürlük sorunu açısından Spinoza ve Kant`ın karşılaştırılması

Abstract

Özgürlük sorununun en önemli yanı, insanların diger seyler gibidoganın parçası olup olmadıgı yani irade özgürlügü yoluyla tabiatı asıpasamayacagı meselesidir. irade özgürlügü tartısmasında kabaca iki tarafoldugu söylenebilir. ilk grup (kompatibilistler olarak adlandırılan) iradeözgürlügünün dogal belirlenimle uyumlu oldugunu ve bu uyumun failinedimlerinden sorumsuzlugu manasına gelmedigini savunur. ikinci grupise (inkompatibilistler olarak adlandırılan) irade özgürlügünün dogalbelirlenimle uyumlu olmadıgını ve olmaması gerektigini çünkü böyle birkabulün insanları edimlerinden ahlaki olarak sorumlu tutmayı mümkünkılamayacagını belirtirler. Bu düsünceler ısıgında, dogal belirlenim veirade özgürlügü karsıtlıgını anlamak için bu konuda tanınmıs iki folozof,Spinoza ve Kant meselenin önemli yanlarını anlamak için seçildi.Spinoza kendine has panteist evreninde irade özgürlügünü yadsır veinsanları bu kuralın dısında bırakmazken, Kant iki yönü oldugunusöyledigi insanlar için ayrım gözetecektir. nsanlar bir yönüylefenomenler dünyasına yani dogal belirlenimin hüküm sürdügü dünyayaaitken, diger yönüyle numenal aleme yani özgürlügün nedenselligininhüküm sürdügü aleme aittirler. nsanların bu numenal dünyaya dairbilgisi yoktur fakat kategorik imperatife uygun edimleriyle bu dünyayıdeneyimleyebilirler.

The most important aspect of the question of freedom is whetherwe human beings have a free will or reversely we are just a part of thenature like any other thing. Roughly there are two groups in the free willdebate. The first one which is called compatibilists defend that the freewill is compatible with determinism and this compatibility does not meanthe irresponsibility of the agent. The second group is calledincompatibilists who hold the idea that free will is and should not becompatible with determinism cause then we can?t hold humans morallyresponsible. With these thoughts in mind, Spinoza and Kant who are themost renown philosophers on the subject are chosen in order tounderstand the key aspects of the problem. While Spinoza negates thefree will in his pantheistic universe and make no exception for humanbeings, Kant makes room for human beings which according to him hastwo aspects. The first one is phenomenal part that is the part of naturalcausation and the latter is noumenal part which is the causation offreedom. Human beings have no knowledge of this noumenal realm buthave access to it with their true moral actions or as Kant namedconformity to categorical imperative.