Yoksulluk Hukuku: Modernleşme sürecinde İngiltere-Osmanlı İmparatorluğu karşılaştırması

Abstract

Bu çalışmanın amacı kamu hukuku ve sosyal koruma hukukunun kesişme noktasındaele alınan yoksulluk sorununu, modernleşme sürecinde İngiltere ve Osmanlıİmparatorluğu'nda yapılan hukuksal düzenlemeler ışığında incelemektedir.Yoksulluğun modern bir sorun olarak görülmesinde modern devletin kendine biçtiğikoruyucu, gözetici ve müdahaleci rolün altı çizilmektedir. İngiltere'de tarımtoplumunda ortaya çıkan sosyal yardımların sanayi kapitalizmiyle gösterdiği değişimyoksulluk yasalarının tarihsel gelişimi açısından büyük önem taşımaktadır.Modernite öncesinde dinsel arınmanın bir aracı olarak yardım edilen yoksullar, SanayiDevrimi'yle ortaya çıkan çalışma ahlakı ilkelerinin tesiriyle bir tehdit olarakalgılanmıştır. Yoksullar çeşitli üretim alanlarına yönlendirilmiş; çalışmayı reddedenlerise cezalandırılmıştır.İngiliz ve Osmanlı toplumlarında yoksulluğu katlanılabilir kılan geleneksel dayanışmaaraçları bulunmaktadır. Yoksullara yardımların ulaştırılmasında İngiltere'de kilise,Osmanlı İmparatorluğu'nda ise vakıf kurumu etkin bir işleve sahipti. Bu durumİngiltere'de 1834 tarihli Değişiklik Yasası'na kadar devam ederken; Osmanlı'da ise1826 yılında Evkaf Nezareti'nin kuruluşuna kadar devam etmiştir. 19. yüzyıldaOsmanlı İmparatorluğu'nun kendisini batılı devlet sistemine göre reorganizasyonuylayoksullara yardım araçlarını kendi elinde topladığı görülmektedir. Vakıf sistemi yerinibürokratik bir işleyişle tanımlanan Osmanlı yoksulluk yasalarına terk etmiştir.Sanayi hareketinin güçlendiği bu dönemde yoksulluk yardımı alanların genel yaşamşartlarının işçilerden daha iyi olmamasına özen gösterilmiştir. İngiltere'deOsmanlı'dan farklı olarak yoksullara yönelik ürettiği politikalarda kapitalistleşmesüreciyle ters düşmemeye gayret ettiği görülmektedir

In this study it is aimed to analyze problem of poverty located on intersection areabetween public law and social security law by focusing on legal regulations enforcedin England and Ottoman Empire in process of modernization. Poverty is accepted as amodern problem because of new phases of state emerged in relations between state andthe poor. Industrial capitalism caused to change in social services towards agrariansociety of England which had significant role in historical evolution of the poor law.Before modernism poor people had been seen a way to be purified from sins. Thissituation became different and the poor were accepted as threat to work ethic raised byIndustrial Revolution. Poor people were directed to such working areas and those whorefused to work were punished.There were traditional institutions which helped the poor survive were church andIslamic waqf foundation. These institutions had good channels to serve the poor. Whenthe Amendment Act of 1834 was put in force in England and Evkaf Nezareti wasfounded by Ottomans in 1826, the traditional institutions would loose their power. InOttoman Empire all the power which was in a position to supply relief to the poor wascollected by the central state during reorganization of the empire in accordance withwestern style. Waqf system replaced by Ottoman poor law emerged on basis ofbureaucratic framework.The important point behind enforcement of poor law was to keep the poor not in betterposition comparing the workers. Different than Ottoman poor laws, England?s poorlaws performed special effort not to fall in contradiction with capitalism.