Mağdur hakları açısından şiddet mağduru kadının korunması

Abstract

Her suçun mağdurunun devlet olduğunu iddia eden, merkezinde suç failinin bulunduğu klasik ceza hukukunda kişi olarak suç mağduruna gereken önem verilmemiştir. Cezalandırma yetkisini elinde tutan devlet otoritesi karşısında sanığın haklarının korunmasına ilişkin çeşitli reformlar gündeme gelirken, mağdur suçtan etkilenen pasif süje olarak bir kenara itilmiştir. Suç mağdurlarının ceza adalet sistemi açısından değerlendirilmesi ve korunması gereği, XX Yüzyılın ikinci yarısında aktüel hale gelmiş ve bu konuda pek çok çalışma yapılarak özel yasalar çıkarılmıştır. Türkiye'de de bu eğilime uygun olarak ceza mevzuatı açısından gelişmeler yaşanmasına rağmen, suç mağdurları ceza adalet sistemi içerisinde olması gerektiği yerden çok uzaktadır. Özellikle şiddet mağduru kadınların adalete erişimindeki sorunlar, ceza muhakemesi sürecinde yaşanan ikinci mağduriyet, bu şiddet türüne ilişkin suçların siyah sayılar olarak adlandırılmasına neden olmaktadır. Kadına yönelik şiddetin toplumsal yaygınlığı ile orantılı bir biçimde ceza muhakemesine yansımaması, suç mağdurlarının yeterince korunmadığı sorununu gündeme getirmektedir. Şiddet mağduru kadınların mağdur olarak haklarına ilişkin yasal düzenlemelerin ve yapılan çalışmaların yetersizliği bu çalışmamın temel nedenini oluşturmaktadır. Mağdur hakları ve korunması konusu ceza hukuku alanının boyutlarını aşmaktadır. Suçla birlikte oluşan zararın giderilmesi, ceza mahkemesine mağdurların etkin bir şekilde katılımının sağlanması, bu süreçte kişiliğinin korunması ve haklarına saygı gösterilmesi, mağduriyetin yol açtığı ihtiyaçlarının karşılanması, adli, sağlık ve sosyal alanda yapılan çalışmaların varlığını gerektirmektedir. Mağdur hakları açısından şiddet mağduru kadınların ceza adalet sistemi içersinde yer alabilmesi özel olarak değerlendirilmesi ve tedbirler alınması gereken bir alanı oluşturmaktadır.

The classical approach to penal law claims the state to be the main victim of every crime and puts the offender at the centre of the stage, while not attaching the necessary importance to the direct victims of crime. As a variety of reforms concerning the protection of the rights of the offender against state authority (which held the monopoly of punishment) came onto the agenda, the victim was pushed aside as a passive subject affected by the crime. The necessity of considering and protecting the victims of crime within the framework of the system of criminal justice started to receive interest only in the second half of the last century, at which time a lot of new work was undertaken and laws promulgated on the subject. While parallel developments also took place in Turkey and changes were made to penal legislation, victims of crime occupy far less place in the criminal justice system than they warrant. Problems faced by female victims of violence in accessing justice in particular and the second victimization they undergo during the penal process contributes to victims' reluctance to report such offences, increasing the number of unknown and unreported victimizations. The fact that violence against women is not reflected onto the penal process in full means that these victims of crime do not receive adequate protection. The inadequacy of legal regulation with regard to the rights of female victims of violence and lack of studies on this topic constitute the main reason for this study. The issues of victims' rights and their protection goes beyond the boundaries of penal law. The compensation of damages which arise from the crime, ensuring the effective participation of the victims in the penal process, protection of the victim's person and rights during this process, meeting the victim's needs which arise from being a victim, all require research in forensic, health and social fields. The inclusion of female victims of violence into the system of penal justice within the framework of victims' rights constitutes a field which merits particular attention and requires particular measures to be taken.