1999 Cenevre Sözleşmesinde ve TTK Tasarısında gemilerin ihtiyati haczi

Abstract

Gemilerin ihtiyati haczine dair iki adet sözlesme bulunmaktadır. Bunlar, hâlâ yürürlükte olan1952 Brüksel Sözlesmesi (?1952 HacizMS?) ve imza asamasında olan 1999 CenevreSözlesmesidir (?1999 HacizMS?). Türkiye, her iki sözlesmeye de taraf olmamıstır.1999 HacizMS, 1952 HacizMS'den çok daha genis bir uygulama alanı kabul etmistir. 1952HacizMS'de öngörülen eksiklikler, 1999 HacizMS'de giderilmeye çalısılmıstır. Yenihükümlerin yanında, eski sözlesmede yer alan bazı düzenlemeler de yeni sözlesmeyealınmıstır.1999 HacizMS'de ihtiyati haciz hakkı, sadece kapalı liste ile sayılmıs olan deniz alacaklarıbakımndan tanınmıstır. Bunun yanında, Sözlesmede ihtiyati haciz hakkının kullanımı, yetki,geminin serbest bırakılması için yatırılacak olan güvence, yeniden ve aynı alacak için ihtiyatihaciz hakkı ile haksız ihtiyati haciz genis bir sekilde ele alınmıstır. Sözlesmededüzenlenmeyen konuların ise taraf devlet iç hukukları tarafından doldurulacagı öngörülmüstür.Türk Hukukunda gemilerin ihtiyati haczine dair toplu bir düzenleme yer almamaktadır. Bunedenle cra ve flas Kanununda (K) düzenlenmis olan ihtiyati haciz hükümleri gemilerinihtiyati haczinde uygulanmaktadır. Söz konusu hükümlerin uygulanması pratikte bazısorunlara yol açmaktadır. Bu sorunların giderilmesi TTK Tasarısında (?Tasarı?) öncelikliolarak hedeflenmistir. Hazılık çalısmalarından kabul edilen ilke uyarınca gemilerin ihtiyatihacizne dair düzenlemenin kaleme alınmasında mehaz düzenlemenin 1999 HacizMS olmasıöngörülmüstür.Tasarıda gemilerin ihtiyati haczi genis bir sekilde ele alınmıstır. Tıpkı 1999 HacizMS'deoldugu gibi, Tasarıda da ihtiyati haciz bir hak olarak kabul edilerek, sadece deniz alacaklarıiçin öngörülmüstür. Deniz alacakları listesi, küçük farklılıklar dısında büyük ölçüde 1999HacizMS'den alınmıstır. Tasarı ayrıca, istenecek olan koruma tedbiri ihtiyati haciz olarakbelirlenmis diger koruma tedbirlerinin talebi mümkün kılınmamıstır.Tasarı, uygulamada sorun yaratan yetkiye iliskin çok genis düzenleme getirmistir. Münhasıryetkili mahkemelerin belirlenmesiyle yetki karmasasına son verilmeye çalısılmıstır. Ayrıcauygulamada sorun yaratan, alacaklıdan alınacak olan güvenceye iliskin bir miktar belirlenerektaraflar arası çıkarlar dengesi korunmaya çalısılmıstır.Tasarıda güvence, geminin serbest bırakılması, yeniden ve aynı alacak için ihtiyati haciz,haksız ihtiyati haciz 1999 HacizMS'de ön görüldügü sekilde düzenlenmistir. Tasarı aynızamandan Sözlesmeden daha genis bir ihtiyati haciz prosedürünü benimsemistir.Sonuç olarak Tasarı, 1999 HacizMS'i uygun bir sekilde iktibas ederek genis ve modern birihtiyati haciz sistemini kabul etmistir.

There are two international conventions regarding to Arrest of Ships. These are 1952Brussels Convention, which is still in force and 1999 Geneva Convention which is still inratification stage. Turkey is not a party to both conventions.1999 Convention has accepted wider application area than 1952 Convention. Theunregulated subjects of the 1952 Convention, tried to be composed under the 1999Convention. Beside new provisions, some of the old articles from 1952 Convention has beentaken to new convention.In the 1999 Convention, right to arrest has been accepted for closed listed maritime claims.Also use of the arrest right, jurisdiction, security for release of ship, multiple and rearrest andwrongful arrest has been regulated widely in the convention. In the convention, unregulatedsubjects left to lex fori.In the Turkish Law, there is no collective provisions regarding to arrest of ships. Because ofthis situation, general arrest provisions of the Enforcement Code are applying to arrest ofships. Application of general arrest provisions are causing problems in the practice. It is set apriority to solve these problems in the Draft Turkish Commercial Code. 1999 Convention hasbeen accepted as a reference for the regulation of the arrest of ships, regarding to acceptedgeneral principle during the travaux préparatoires of the Draft Turkish Commercial Code.Arrest of ships has been regulated widely in the Draft. Like in the 1999 Convention, arrest isaccepted as a right for only closed listed martime claims in the Draft. The list of the maritimeclaims is most likely same with small changes. The protective measure is named as ?arrest? sothat application of the other protective measurements has not been accepted.The Draft has accepted wide provisions regarding to jurisdiction which is a problem area inthe practice. By creating special authorized courts, the jurisdiction complexity tried to besolved. Furthermore, an amount has established for the creditor security that causing problemin the practice, in order to balance the interests of the creditor and debtor.Security, rearrest and multiple arrest, release of ship and wrongful arrest has been regulatedadequate to 1999 Convention. But also the Draft has accepted arrest procedure that wider than1999 Convention.To conclude, the Draft has accepted a wide and modern arrest procedure by quoted the1999 Convention appropriately.