Siyasal islam`ın entelektüel karşılığı: `Bilgi ve Hikmet` örneği

Abstract

Bu tez, İslamcılıgın güçlü entelektüel figürlerinden Ali Bulaç'ın öncülügünde,1993-1995 yılları arasında on iki sayı halinde çıkarılmıs Bilgi ve Hikmet dergisini konuedinmektedir. Türkiye'de majör bir tehdit olarak algılanan slamcılar, günümüzde ülkepolitikasının belirleyici aktörleri olmuslardır. Bu aktörler arasında, zamanında Bilgi veHikmet dergisinde entelektüel tartısmalar yürütmüs isimler de bulunmaktadır. Dergilerise, özellikle islamî çevrede önemli kültür tasıyıcılarıdır. Bu dogrultuda, birinci bölümdeİslamcı entelektüellerin düsünce parametreleri tartısılmıstır. Modernite ile hesaplasarakyeni bir kavramsallastırma yapmak amacında olan Bilgi ve Hikmet dergisi yazarlarınınmoderniteye yaklasımları genel anlamda sorgulanmıstır. Çalısmanın merkezine üçbelirleyici yazar alınmıstır: Ali Bulaç, Abdurrahman Arslan ve Ömer Çelik. Buyazarların sırasıyla çözümleyici, gelenekçi ve entelektüelist yaklasımları temsil ettikleriortaya konmustur. İkinci bölümde ise, yazarların kendilerine belirledigi eksenler tespitedilerek, moderniteyle yüzlesme biçimleri mercek altına alınmıstır. Bu yüzlesmeler altıayrı eksende meydana gelmistir: Din, devlet, birey, toplum, tarih ve siyaset. Çalısmadavarılan sonuçlar söyledir: Moderniteyle yüzlesen Bilgi ve Hikmet yazarları, tek boyutluve Batı Aydınlanması döneminde kalmıs bir modernite algısıyla hesaplasmaktadır. Batımetafiziginden gücünü alan ?Modernite versus İslam? karsıtlıgında yürütülenkavramsallastırma çabası pek olumlu sonuçlar vermemistir. Modernite ile islam arasındatek yönlü ve modernitenin kötücül oldugu bir iliski biçimi üzerinden tartısma yürütenyazarlar, bu geç kalmıs hesaplasmayı modernitenin karsısına retrospektif bir okumaylayeniden kurdukları toplumsal karsılıgı tartısmalı olan bir gelenegi koyarakyürütmektedirler.

This thesis focuses on the periodical Bilgi ve Hikmet (Knowledge and Wisdom),published in twelve volumes between the years of 1993-1995, which was pioneered byone of the most prominent intellectuals of Islamism in Turkey, Ali Bulaç. The Islamistswho have been regarded as a major threat are today the determining actors of the Turkishpolitical arena. Among these actors are some writers from Bilgi ve Hikmet. Periodicalshave been significant conveyors of culture in-between Muslims. In this respect, the firstchapter is devoted to the discussion of the parameters of Islamic intellectual thought. Thewriters of Bilgi ve Hikmet who are examined with respect to their attitudes towardsmodernity, give an account of modernity in order to offer a new conceptualization. Threewriters are in the center of this work: Ali Bulaç, Abdurrahman Arslan and Ömer Çelik.They are displayed as the representatives of analytical, traditional and intellectualistwings respectively. In the second chapter, the forms of encountering modernity arestudied closely by establishing several axes offered by the writers. The encounter occursin six different terms: religion, state, individual, society, history and politics. The thesisconcludes as such: The writers of Bilgi ve Hikmet give an account of such a modernitywhich is a uni-dimensional one stuck within the enlightenment period. The attempt toconceptualize new forms was not very successful, because it was taking its power fromWestern metaphysics embedded in the ?Modernity versus Islam? duality. Moreover, theirdiscussion is carried out in a uni-directional relation between modernity and Islam, wheremodernity is considered evil. So, the writers have forced the debate into their problematicview of tradition, which they reconstruct through a retrospective reading, without anysignificant social counterparts.