Kemalizm ya da kadınlık: Çağdaş kadının başörtüsüyle imtihanı

Abstract

Bu çalışma Kemalizmin kurucu unsurlarından biri olan ve 1980 sonrası politik konstelasyonda laik-İslamcı karşıtlığı olarak tezahür eden modern-geleneksel ikiliğini Kemalist kadın kimliği ve hareketi bağlamında ele almaktadır. Kemalist kadınların örgütlü bir biçimde taraf olduğu ?türban meselesi?, Kemalist kadın kimliğin bileşenlerini, Kemalist kadın hareketinin sosyo-politik niteliğini ve ideolojik içeriğini ortaya koyan bir gösterge olarak araçsallaştırılmıştır. Bu doğrultuda Kemalist kadın hareketinin öncüleri olan kadınlarla derinlemesine mülakatlar yapılmış ve kadınların başörtüsü ve ?türban meselesi? üzerine söylemleri analitik bir biçimde değerlendirilmiştir. Böylece erken Cumhuriyet döneminin ?modern Türk kadını? ile Kemalist kadın hareketinin bugün temsil ettiği kadınlık durumu arasındaki sürekliliğe işaret etmek ve bu sürekliliği mümkün kılan faktörleri açığa çıkarmak amaçlanmıştır. Buradan hareketle modern/laik-geleneksel/başörtülü kadın karşıtlığının ve bu karşıtlığın Kemalist kadınların söyleminde yeniden üretiliş biçiminin kadınlar arası kültürel ve sınıfsal bölünmede oynadığı belirleyici rol tartışılmaktadır.

This study undertakes the modern-traditional dualism, which is a constitutive element of Kemalism and has appeared as the secular-Islamist antagonism in the post?80 political constellation, within the context of Kemalist women?s movement. Being partied by organized Kemalist women as well, ?turban issue? here is instrumentalized as the indicator that displays the components of Kemalist woman?s identity, and the socio-political character and the ideological content of Kemalist woman?s movement. In this respect in depth interviews were made with the leaders of the Kemalist women?s movement, and their discourse on the headscarf and the ?turban issue? is exposed to an analitycal investigation. Henceforth it is aimed to point out the continuity between the ?modern Turkish women? of the early Republic period and the womanhood represented by the Kemalist women?s movement today, and to reveal the factors that has made this continuity possible. From this perspective, the modern/secular and traditional/covered women antagonism and the forms in which this antagonism is reproduced in Kemalist women?s discourse is debated in terms of the significant role it plays in the cultural and class divisions between women.