Ceza davalarının uzun sürmesinde rol oynayan etmenler

Abstract

Bu tezin amacı, Türk yargı sisteminin genel ve en önemli sorunlarından biri olan yargılamanın uzun sürmesi sorununu tetikleyen etmenleri araştırmak ve bu etmenlere ilişkin çözüm önerileri oluşturmaktır. Çalışmada tespit edilen etmenlere ilişkin çözüm önerilerimiz saptanırken doktrindeki tartışma ve görüşlerden ve karşılaştırmalı hukuk verilerinden yararlanılmıştır.Çalışma sırasında tespit edilen genel noktalar şunlardır: İstatistikî veriler göstermektedir ki Türkiye'de ceza davalarındaki ortalama yargılama süreleri oldukça uzun olmakla birlikte yıllar itibarı ile bu süreç daha da uzamaktadır. Adalet Bakanlığı'nın yayınladığı 2007 yılı istatistiklerine göre, ceza mahkemelerinde ortalama yargılama süresi 244 gündür. Yine AİHM önünde Türkiye aleyhine gerçekleştirilen başvuruların en büyük kısmını İHAS mad. 6 kapsamındaki makul sürede yargılanma hakkına aykırılık iddiaları oluşturmaktadır. Bu ana soruna neden olan etmenler ise genel olarak, hakim ve savcıların iş yükü, atama ? terfi ve değerlendirme sistemleri, kadro eksikliği, meslekte uzmanlaşma sorunu, savcıların soruşturma yetkilerinin kapsamı, taraf vekillerinin ve sanığın etkisi, hukuk eğitim sistemindeki aksaklıklar, mahkeme yönetimi, kalem personeli açığı ve kalem personelinin eğitim eksikliği, tanık çağırma ve dinleme prosedürü, bilirkişilik kurumu, tebligat prosedürü, yargılama faaliyetinde mekan ve zaman yönetimi, mevzuat ve usulden kaynaklanan etmenlerdir.

The aim of this thesis is to present a research on the factors that influence the length of criminal proceedings as well as to propose solutions regarding these factors. Comparative law, doctrine discussions and various arguments have been used in the analysis and the development of the proposals.The key findings can be summarized as follows: Statistical data shows that the average lenght of criminal proceedings in Turkey is considerably long and has been getting longer over the past years. According to the statistical data issued by the Ministry of Justice, the average period of criminal proceedings in the criminal courts in 2007 was 244 days. Accordingly the majority of the applications filed against Turkey before European Court of Human Rights were in relation to the right to a hearing within a reasonable time within the context of the article 6 of European Convention of Human Rights. The factors that cause this problem can be identified as high workload of judges and public prosecutors, the system of their appointment, promotion and evaluation, understaffed courts, lack of specialization among prosecutors, legal representation, and behavior of the parties, poor legal education, lack of administrative management of courts, low lever of education of clerk staff, the procedure of calling and hearing witnesses, expert witness system, notification procedures, management of hearings, as well as the factors resulting from the legislation and regulation implementation.