Kemoterapi uygulanan kanserli hastalarda özbakımın değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışma kemoterapi tedavisi alan kanser hastalarında kemoterapiye bağlı yan etkileri değerlendirmek ve bu semptomlara yönelik özbakım gereksinimlerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırma Temmuz 2015- Ağustos 2015 tarihleri arasında İstanbul'da bir kanser merkezinin kemoterapi ünitesinde kemoterapi tedavisi alan 97 hastada yapılmıştır. Verilerin toplanmasında hasta bilgi formu kullanılmıştır. Çalışmada kemoterapi tedavisi alan hastalarda; hastaların kişisel özellikleri, hastalık ile ilgili özellikleri, kemoterapi yan etkileri ve hastaların özbakım girişimlerini uygulama özellikleri değerlendirilmiş ve karşılaşılabilecek en önemli yan etkilerden ağız enfeksiyonları, cilt sorunları, bulantı, kabızlık, ishal, ağrı, yorgunluk gibi semptomlara yönelik özbakım girişimleri sorgulanmıştır. Çalışmamıza katılan hastaların çoğunlukla 48-61 yaş aralığında olduğu, çoğunluğunun yüksek eğitim görmüş kişiler olduğu belirlendi. Hastalar hastalık özellikleri açısından değerlendirildiğinde ise, akciğer, kolon ve meme kanseri oldukları, çoğunluğu en fazla bir yıl içerisinde tanı konulan hastalar oldukları belirlendi. Araştırmamızda çıkan sonuçlar doğrultusunda hastaların en çok mide bulantısı, ağız enfeksiyonları ve kabızlık sorunundan etkilendiği, çoğunluğunun orta derecede yorgunluk hissettiği, kemoterapi döneminde büyük ölçüde hijyenik önlemlere, enfeksiyondan korunmaya ve vücut ısısı kontrolüne önem verildiği görüldü. Hemşirelerin kemoterapi sürecinde yorgunluk ve mide bulantısı tanılama, izleme ve eğitim programlarını planlamaları konusunda önerilerde bulunuldu.Anahtar Kelimeler: Kemoterapi, kanser, özbakım, semptom değerlendirme, özbakım gereksinimleri.

This study was aimed to elavuate the symptoms and to determine the self-care requirements on cancer patients who have received chemotherapy treatment. This research was applied on a total 97 cancer patients who have received chemotherapy treatment in chemotherapy unit of a oncology center in İstanbul between July 2015 and August 2015. The Patient Information Form was used to collect the data. In the study, personal properties of patients, properties of illness, side effects of chemotherapy treatment, properties of self-care applications were evaluated. Moreover,the approachings of self-care against to the most important side effects depending on the treatment; which are mucositis, skin problems, nausea, constipation, diarrhea, pain, fire, anorexia, neutropenia, alopecia; were explained. Patients were mostly between 48-61 years old, female, education degree in university but not working, medium salary level, having deal with maintenance of him/her. Lung, colon and breast cancers were most common. The diagnosis of their illness was mostly determined within a year. They had been informed about treatment, side effects of this treatment and period of discharge. They could survive at almost same life quality with before the disease depends on the self-care applications. According to our results, patients were effected from nausea, mucositis, constipation; most of them fall medium degree fatigue. Moreover, hygenic precautions, preventing from infection and controlling body temperature were noticed as a most important self-care applications. The suggestions were listed about assessing and controlling fatigue and nausea and planning to education programs.Keywords: Chemotherapy, cancer, self-care, symptom evaluation, self-care needs.