Karaciğer transplantasyonu uygulanan hastalarda yaşam kalitesi ve eğitim gereksinimlerinin değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Karaciğer transplantasyonu uygulanan hastalarda yaşam kalitesini ve eğitim gereksinimlerini belirlemek, bakım ve eğitimde rehber olacak öneriler geliştirmek amacıyla tanımlayıcı olarak planlandı.Gereç ve Yöntem: İstanbul ili Avrupa yakasında özel bir hastanede 93 karaciğer transplantasyonu uygulanan hasta ile gerçekleştirildi. Veriler kurum izni ve etik kurul onayı alınarak anket formu ile toplandı. Hasta Bilgi Formu ve Nottingham Sağlık Profili, Enerji Düzeyi (EL), Emosyonel Reaksiyon (ER), Ağrı (P), Sosyal İzolasyon (SI), Fiziksel Aktivite (PA) ve Uyku (S) alt boyutlarından oluşan maddeler kullanıldı. Anketler SPSS 21.0 programı kullanılarak değerlendirildi. Bulgular: Araştırma sonuçlarına göre; örneklerimin çoğunluğunu erkek hastaların oluşturduğu, büyük çoğunluğunun evli ve ilkokul mezunu olduğu saptandı. Hastalıkla ilgili özelliklerde hastaların çoğunluğunun hastalık nedeninin viral hepatit olduğu, donör tipinin ise çoğunluğunun canlı olduğu saptandı. NSP Ölçeği'nin Türkçe formunun karaciğer transplantasyonu olan hastaların yaşam kalitesini ölçmede geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu tespit edildi. Örneklemde en çok evet yanıtı verdikleri maddenin sabahları erken uyanma olduğu, NSP puanları hastaların eğitim durumuna göre karşılaştırıldığında sadece Enerji Düzeyi alt boyutu puanları arasındaki fark istatiksel olarak anlamlıydı (p<0,05). NSP'ye göre ameliyat sonrasında enfeksiyondan nasıl korunacağını bilmeyen hastaların bilen hastalara göre Enerji Düzeyi, Ağrı, Emosyonel Reaksiyon, Fiziksel Aktivite alt boyutları ve NSP Toplam puanlarının istatiksel olarak anlamlı derecede yüksek olduğu saptandı. Örneklemin büyük çoğunluğuna ameliyat sonrası ilaçların nasıl kullanılacağının anlatıldığı saptandı. Hastaların ilaç kullanımı ve enfeksiyondan korunma ile ilgili eğitim süreç ve yöntemine ilişkin öneriler sunuldu.

Objectives: This study was planned as a descriptive study in order to determine the quality of life and education needs of patients who underwent liver transplantation and to develop suggestions for care and education.Material and method: The study was carried out with 93 patients who underwent liver transplantation in a private hospital near İstanbul province of Europe. The data were gathered by the questionnaire form after the approval of the institution and the ethics committee. Patient Information Form and Nottingham Health Profile with Energy Level (EL), Onel Reaction (ER), Pain (P), Social Insulation (SI), Physical Activity (PA) and Sleep (S) subscales were used to collect the data. SPSS 21.0 program was used for data analysis.Results: According to the results of the research; the majority of the patients were male, the vast majority were married and primary school graduates. The majority of patients were found to be viral hepatitis due to illness and the majority of the donor type were alive. It was determined that the Turkish version of NSP scale was a valid and reliable instrument for measuring the quality of life of patients with liver transplantation. When the NSP scores were compared according to the educational levels of the patients, the only difference between the Energy Level subscale scores was statistically significant (p<0,05). According to the NSP, it was determined that the patients who did not know how to protect themselves from infection after transplantation had a significantly higher level of Energy, pain, emotional recation, physical activity subscales and NSP total scores than the patients who knew how to protect themselves from the infection. It was found that the vast majority of the sample was informed about how to use post-operative drugs. Recommendations were made on the training process and methods of drug use and prevention of infections.