Ahmet Hamdi Tanpınar`ın `Abdullah Efendi`nin Rüyaları` hikâyesinde ulusal alegori

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Ahmet Hamdi Tanpınar'ın metinlerinde örtük birCumhuriyet eleştirisine aracılık eden alegori kullanımının incelenmesidir. Budoğrultuda, Fredric Jameson'ın ?bütün Üçüncü Dünya metinleri[nin] zorunlu olarakalegorik? olduğu ve ?ulusal alegori olarak okunmaları? gerektiği yollu tezindenhareketle Tanpınar'ı alegori kullanımına sevk eden toplumsal-tarihsel nedenlerinizahına çalışılmaktadır. Tanpınar'ın alegorik eleştirisine konu olan veçheleriyleOsmanlı-Türkiye modernleşmesinin kısa bir izahı sunulmaktadır. Ardından,Tanpınar'ın edebi metinlerinde karşılaşılan çağdaş alegori kullanımından yola çıkarakklasik alegoriden farklı özellikler gösteren çağdaş alegoriye ilişkin yeniden tanımçabalarına yer verilmektedir.Tanpınar estetiğinin ulusal alegori niteliğinin açımlanması, çağdaş edebisöylemde daha çok estet kimliğiyle ve eserlerinin estetik biçim özellikleriyle öne çıkanyazarın estetik biçime ve edebiyata nasıl bir toplumsal-siyasal eleştiri gücü atfettiğinianlamak açısından aydınlatıcı olacaktır.

The aim of the present study is to investigate the use of allegory in AhmetHamdi Tanpınar?s fiction, which yields to a critique of the historically traumatizingnational and cultural policies carried out by the Republican regime. In this line,the social and historical reasons driving the writer to the use of allegory are triedto be explicated in accordance with Fredric Jameson?s thesis that ?all third worldtexts are necessarily allegorical,? so that ?they are to be read as what [he] calls asnational allegories.? That aspects of the Imperial and Republican modernizationthat are subjected to the allegorical criticism of the writer are presented within ahistorical narrative. Given that the modern use of allegory encountered in Tanpınar?sfiction displays different characteristics than that of classical allegory, the theoreticalendeavours to redefine the modern use of allegory are depicted.The explication of the national allegorical aspect of the aesthetic of Tanpınar,a wirter particularly brought to the fore with his aesthete identity and the exclusivelyaesthetic-formal qualities of his works in contemporary literary discourse, can beilluminating in how the writer attributes a powerful socio-historical and criticalfunction to aesthetic form and to literature.