Televizyon dizilerinde oryantalizm etkisi; Muhteşem Yüzyıl dizisinde Harem temsili

Abstract

Televizyon ekranları, toplumun tarihi öğrendiği en önemli araçlardan birisidir. Televizyon, özellikle hazır bilgiye alışmış olan seyirciye sürekli enformasyon sunar. Sunduğu enformasyonların biri de tarihi kurgulardır. Bu yönüyle bir tarihi yapım milyonlarca kişiye ulaşarak tarihin yeniden inşasını sağlamaktadır. Son yıllarda gerek televizyonda, gerekse beyaz perdede Osmanlı tarihini anlatan yapımlar artmıştır. Özellikle tarihi ele alan dönem dizileri kimi zaman anakronik kimi zaman ise söylem yönüyle eksiklere, hatalara düşebilmektedir. Televizyon izleyicisi ise çoğu zaman ekranda gördüğü kurguyu araştırma gereksinimi duymaz ve böylece doğru ya da yanlış, televizyondaki enformasyonu belleğine alır. Ulus kimliğinin oluşmasında tarih bilinci, inancı oldukça önemlidir. Bu bağlamda, bu çalışmada son dönemlerin en popüler dizilerinden olan 10. Osmanlı Padişahı Kanuni Sultan Süleyman'ın yaşamını ekranlara yansıtan `Muhteşem Yüzyıl` dizisi incelenecektir. Dizinin kurgusuyla, Oryantalizm söyleminin `Batı'nın sunduğu Doğu imajının` ne denli örtüştüğü ele alınacaktır. Oryantalizm günümüzde de etkinliğini devam ettiren uluslararası bir söylemdir. Batı'nın ötekileştirdiği Doğu, tarih boyunca olumsuz sıfatlarla tanımlanmıştır. Bu yönüyle Osmanlı tarihinin zirve yaptığı 16. yüzyıl, Avrupalıların Osmanlı ve harem adına oryantalist söylem içeren pek çok eser ortaya koyduğu bir dönemdir. Ortaya çıkan bu eserler, günümüzde hala kullanılmaktadır. Bu yaklaşım, yani oryantalist söylem televizyon ekranlarında da kendini göstermektedir. Bunlardan birisi de bu çalışmada örneklem olarak yer alan `Muhteşem Yüzyıl` dizisidir. Dizi oryantalist söylemi benimseyerek, kendi kendini oryantalize ederek iç- oryantalizm yapmaktadır. Yani yüzyıllardır Osmanlı, harem kavramını, kurgusunu seyyahların, gezginlerin tasvirleri üzerinden yaparak, tekrar kendini ötekileştirip, oryantalizm söylemini pekiştirmektedir.

Television screens are one of the most important tools for the society to learn about history. Television continuously gives information to the audience, especially to those who are addicted to litearal. History fiction TV serials are one of these information. In this regard, historical dramas reach millions of people and enable the reconstruction of history. In recent years , the number of productions about Ottoman history on TV as well as in cinema increased. TV series on a specific period may contain either anachronical or discursive errors. Most of the time, television audience has no need to inverstigate what they see on the screen and memorize only what they hear or see. Thus, true or false, they get information from television. The sense of history is very important for constitution of the national identity. In this context , this study will examine one of the most popular TV series, `Muhteşem Yüzyıl`, that displays the life of Kanuni Sultan Süleyman, the 10th Sultan of the Ottoman Empire. We will discuss how overlap two discourses, the drama's discourse and the Orientalist discourse, which can be summarized as `the image of the East presented by the West`. Orientalism is not only an historical fact, but an international discourse that has impact on today's issues. The East, marginalized by the West, has been defined in a pejorative way through history. In this sense, 16th century in which the Ottoman Empire reached it speak, Europeans produced a lot of work full of untrue, partial information including Orienatalist discourse about Ottomans and Harem in that period. Those works created in that period are still in use. This approach, in other words the Orientalist discourse, also reveals itself on television. One of the these is Muhteşem Yüzyıl series, which constitutes the sample of this study. This series, adopting Orientalist discourse, makes itself self-orientalist and producing a kind of auto – orientalism. In short, it reproduces and consolidates the Orientalism discourse by conceptualizing and fictionalizing Ottomans and Harem from the travelers' yes and descriptions.