Doğu & batı diyalektiğinde `Hikaye anlatıcılığının` çocuk tiyatrosu bağlamında irdelenmesi ve reji yorumu

Abstract

Bu tezin amacı doğu & batı diyalektiği kullanılarak bir gençlik romanının çocuk oyunu metnine uyarlanması ve hikaye anlatıcılığı tekniğinin kullanılmasıyla reji yorumunu kapsamaktadır. Bu doğrultuda; çeşitli kitap ve makalelerden hikaye ve masal anlatma sanatı üzerinde geniş çaplı literatür ve metot taraması yapılarak bilgi edinilmiş, bu eserlerden kaynak oluşturulmuştur. Yapılan bu araştırmada veriler Doküman İnceleme ve Belgesel Gözlem Yöntemi ile bir araya getirilmiştir. Doküman İnceleme yöntemi ile bilimsel literatür taraması yapılarak Türkçe ve yabancı dillerde yayımlanmış olan genel başvuru kaynakları ve kitaplarının yanı sıra, tezler, röportajlar, internet dokümanları, makaleler, hakemli dergiler ana araştırma kaynakları olarak referans alınmıştır.Araştırmaya devam edilirken nicel ve nitel araştırma teknikleri sonucunda; nitel araştırma tekniği olarak birçok modern hikaye anlatıcısının workshoplarına katılınmış ve modern hikaye anlatıcısının geçmişten günümüze değişimi incelenmiştir. Nicel araştırma yöntemi olarak ise; Hikaye Anlatma Sanatını anlamak için bir anlatıcının neye ihtiyacı olduğu irdelenerek hikayenin içine girme, serbest anlatım, iletişim, ritim, işleme ve dokuma, ilişki kurma süreçleri irdelenmiştir. Geleneksel Türk Tiyatrosunda Meddah, Doğu'da Kassas Batı'da Troubadourlar isimleriyle anılan hikaye anlatıcılarının benzerlikleri ve anlatım biçim farklılıkları araştırılmış ve sonuçları ortaya çıkarılmıştır.Araştırmanın özünde hikaye anlatıcılığının geçmişten günümüze nasıl bir evrim geçirdiği üzerinde durulmuştur. Farklı kültür ve topluluklarda hikaye anlatıcıları incelenmiş ve unutulmaya meyilli olan sözlü kültürün modern çağla birlikte geçirdiği evrime tanıklık edilmiştir. Bu bağlamda birçok farklı kültür ve ülkeye ait masallar (Japonya masalları, Kızılderili masalları, Hint masalları, Alman masalları, Ezop, Yunan fabllerı, İran masalları kısacası Yakın ve Uzak Doğu masalları) irdelenerek bu kültürlerin çocuk masallarına olan bakış açısı incelenmiştir. Araştırmaların doğu & batı diyalektiğinde yapılmasının sebebi hem dünyanın çocuk tiyatrosu ve hikaye anlatıcılığına bakış açısını anlamak / araştırmak hem de doğu ve batı medeniyetlerindeki eğitim/ literatür çalışmalarını karşılaştırarak akademik anlamda açık olan bu duruma katkı sağlamaktır. Avrupa'da oynanan çocuk tiyatrosunun en belirgin özelliği doğu ülkelerine göre eğlendirmek, çocuklara hoş vakit geçirtmenin yanında öğreterek eğlendirmek, ahlak dersleri ve toplumsal eleştiriyi anlaşılır kılarak çocuk tiyatrosu aracılığıyla çocuklara nasıl doğru davranmaları gerektiğini; yani toplumsal düzeni bozmadan, başlarını derde sokmadan uyumlu olarak topluma dahil olmalarını faydacı bir ahlakla gösterdikleri gözlemlenmiştir. Bu sebepten ötürü bu anlayış biçimi kullanılarak hikaye anlatıcılığı tekniği ile reji yorumu ele alınmıştır. Tüm çalışma doğu ve batı medeniyetlerinin benzerlik ve zıtlıklarını irdelemek üzerine kurulmuş olup hikaye anlatıcılığının anlatma sanatının ötesinde medeniyetler arasında kurmuş olduğu bağıda kapsamaktadır. Bu verilerle birlikte masal ve hikaye anlatıcılığın sadece çocuklara uyku öncesi seremonisini dışında onları oyalamak ya da avutmak bakış açısının kırmak ve unutulmaya yüz tutmuş sözlü geleneğin modern teknoloji karşısında göz ardı edilmemesinin aksine çocuğun bireysel gelişimine ciddi derecede olan katkısının altını çizmek vasıtasıyla karşılaştırma yapılarak ispatlamaktır.Anahtar Kelimeler: Doğu, Batı, Diyalektik, Hikaye Anlatıcılığı, Masal, Meddah, Sözlü Kültür, Yazılı Kültür, Yaşar Kemal, Çocuk Tiyatrosu, Çocuk Edebiyatı

The aim of this thesis is the adaptaion of a youth novel to a children's play by using eastern and western dialectic and the use of storytelling technique on stage management. In this direction; A wide range of literature and methods on the art of story and storytelling from various books and articles were acquired and information was obtained from these works. In this research, the data were gathered together with Document Review and Documentary Observation Method. In addition to the general references and books published in Turkish and foreign languages with the help of document review method, the main sources of research are theses, interviews, internet documents, articles and peer-reviewed journals. As a result of quantitative and qualitative research techniques; As a qualitative research technique, we participated in many modern storytellers' workshops and examined the change of modern storyteller from past to present. As a quantitative research method; In order to understand the art of storytelling, what a narrator needs is examined and the process of entering into the story, free expression, communication, rhythm, processing and weaving and the process of forming a relationship are examined. The similarities and narrative form differences of the storytellers known as Meddah in the Traditional Turkish Theater, the Kassas in the East, the Troubadour in the West, and the results of the narrative form were explored. At the core of the research, how storytelling evolved from past to present is emphasized. In different cultures and communities, storytellers have been examined and witnessed the evolution of oral culture, which tends to be forgotten with the modern age. In this context, many different cultures and tales of the country (Japan tales, Native American tales, Indian tales, German tales, Aesop, Greek fables, Iranian tales, Near and Far East tales) were examined and the perspective of these cultures to children's tales was examined. The reason why the research was conducted in the dialectic of the east and the west is to understand / explore the world's perspective on children's theater and storytelling as well as to contribute to this academically open situation by comparing education / literature studies in eastern and western civilizations. The most distinctive feature of the children's theater played in Europe is to entertain children, as well as entertaining children with giving moral lessons and social criticism, and how children should behave correctly through children's theater; In other words, it was observed that they were in harmony with the society without any disturbance in the social order and their inclusion in the society harmoniously. For this reason, the storytelling technique and the role of stage management have been discussed. The entire study was established to examine the similarities and contradictions of eastern and western civilizations, and includes the link between the narrative of storytelling and civilizations. Together with this data, the story and storytelling is only to be compared with the children before the pre-sleep ceremony, to distract or obscure them, and to prove the oral tradition by forgetting the neglect of the oral tradition in the face of modern technology.Key Words: East, West, Dialectics, Story Telling, Tale, Meddah, Oral Culture, Written Culture, Yaşar Kemal, Children's Theater, Children's Literature