Geleneğe dayalı tiyatroya iki örnek: Darıo Fo Tiyatrosu ve Nejat Uygur tiyatrosu

Abstract

Geleneğe dayalı olan Doğu ve Batı Halk Tiyatroları Köken olarak ele alındığında , Antik dönemde ortaya çıkan gelenekli tiyatro anlayışı; Kaynağını, içinde bulunduğu coğrafyanın masallarından, efsanelerinden, hikayelerinden, şenliklerinden; ritüel dini merasimlerinden ve hayata dair olan doğum, ölüm,üreme,cinsellik, beslenme ,açlık gibi güdüsel olarak önem arz eden hayatı ihtiyaçların ortaya sundugu konulardan oluşturmaktadır.Halk tiyatrolari; benzer ve aynı kaynaklardan beslenerek oluşsalarda, İçinde bulundukları toplumsal yapının baskıcı yada demokratik etkisi ile ortaya çıktıkları coğrafyadan aldıkları siyasi, dini, tarihi, felsefik , sosyolojik ve de beşeri etki ile şekil alarak ifade anlamında farklılık oluşturmuşlardır. Gücünü ve sanatçısını içinde bulunduğu halktan alan bu tiyatro türü; yapısal anlam ve özelliği bakimindan günümüze kadar evrimini sürdürerek gelmeyi başarmış ve bu anlayışın/türün biçim anlamında uğradığı değişim ile beraber çağdaş tiyatroda ki karşılığı olan; politik tiyatro,halkçı tiyatro, popüler tiyatro, işçi tiyatrosu gibi turlerin temelini,yapısını ve ilham kaynağını olusturarak varlığını sürdürebilmeyi başarmıştır. Hazırlanan bu çalışma ile günümüz karsiligina örnek olabilecek olan Dario Fo ve Nejat Uygur'un Halk Tiyatrosuna olan bakış açısı ve uygulama biçimi ele alınmış, ayrıca Halk Tiyatrosu'nun çıkış noktasını, nereden doğduğunu ve ortaya çıkan farklı kültürlere ait halk tiyatrolarına nasıl biçim verdiği konusu incelenmiştir. Oyunların metinleştirilmesi, siyasi olaylar ve sosyolojik yapı ile başlayan değişim süreci ile halk tiyatrosu, dünden bu güne olan yolculuğunda almış olduğu son hali ile karşımıza nasıl çıkmış olduğu araştırılmaktadır. Bu bağlamda , Halk Tiyatrosu geleneğinden gelerek çağdaş tiyatroya yansıyan iki örneği diyebileceğimiz Dario Fo Tiyatrosu ve Nejat Uygur Tiyatrosu'nun karşılaştırılması tezimizin ana konusudur. Bu iki tiyatronun (Dario Fo ve Nejat Uygur ) aynı yada benzer kaynaklardan nasıl yararlandıkları , birbirleri ile olan benzerlikleri ve farklı yönleri ile ele alınmıştır.Anahtar kelime: Gelenek, Halk, Halk Tiyatrosu, Türk Halk Tiyatrosu, İtalyan Halk Tiyatrosu, Karşılaştırma.

When we observe Eastern and Western folk theatre's origin which conforms to the tradition, we see that, its source mainly come from the geography that they are based in, their fairy tales, myths, legends, stories, festivals, spiritual rituals, death, birth, reproduction, sexuality, nourishment and starvation.Public theaters; although they are formed from the same sources, they are different in terms of expression by taking shape with the political, religious, historical, philosophical, sociological and anthropological affects.Public theater takes its power and artists from the people that they live in. In terms of its structural meaning and feature, it has succeeded to reach until today by continuing its evolution. As a result of this change, it has undergone in terms of different forms, such as; political theater, populist theater, popular theater, labourer theater, such as the basis of the structure, has managed to survive by establishing the structure and inspiration. This study examines Dario Fo and Nejat Uygur's point of view and usage on the Public theatre. It includes, the origin of the public theatre, where it was born and how it affected the public theatre of different cultures.As a result of the changing period that started with the textualization of the plays, political events and sociological structure, Public Theatre took its present form. In this study, the reflection of two different traditional theatres (Turkish Public Theatre and Italian Public Theatre) in contemporary theatre, the similarities and different aspects of the Dario Fo Theatre and Nejat Uygur Theatre are presented as a comparison analysis.Keywords: Tradition, Public, Public Theatre, Turkish Public Theatre, Italian Public Theatre, comparison