Basel III Uzlaşısı kapsamında bankalarda likidite riski yönetimi ve Türk bankacılık sistemi için uygulamalı örnek

Abstract

Bu tezin konusu, Basel III Uzlaşısı kapsamında bankalardaki likidite riski yönetimi ve Türk Bankacılık sistemi için önemini içermektedir. Bankacılık sektörü, ülkelerin ekonomileri açısından bakıldığında önemli bir yere sahip olan belirleyici sektörlerden biridir. Bu tez ile birlikte, bankacılık sektöründe karşılaşılan risklere derinlemesine değinilmiş olup, risk ölçümleme yöntemlerine ve standartların belirlenmesine de yer verilmiştir. Uluslararası piyasalarda bankacılık sektöründeki sorun ve risklere ortak bir çözüm bulunması amacıyla Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS) bünyesinde Basel Komitesi kurulmuştur. Basel Komitesi'nin çalışmaları sonucunda yıllar içinde Basel Uzlaşıları ortaya çıkmıştır.Basel I Uzlaşısında bankaların uyması gereken kriterler belirlenmiş ve krizlerde bankaların dayanıklılıklarını arttırmak için bazı standartlar belirlenmiştir. Doksanlı yıllarda finansal piyasalardaki değişimlere cevap veremediği anlaşılan Basel I Uzlaşısının yerini Basel II almıştır. Basel II ile beraber asgari sermaye ihtiyacı tekrar gözden geçirilmiş, bunun yanı sıra gözetim ve denetim standartları da tekrar şekillendirilmiştir.2008 yılına gelindiğinde ise Basel Komitesi, tüm dünyayı etkisi altına alan küresel mali kriz ile beraber Basel II'nin yetersiz kaldığı noktalara dikkat çekmiş ve yeni uzlaşı için çalışmalara başlamıştır. Ortaya çıkan Basel III Uzlaşısı Basel II'yi tamamen yürürlükten kaldırmamış, revizyonlar ile eksikliklerin giderilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda sermayenin güçlendirilmesi, kaldıraç oranları, karşı taraf kredi riski tanımlamaları ve likidite düzenlemeleri oluşturulmuş ve bunların hayata geçmesi bir takvime bağlanmış ve geçiş süreci hali hazırda devam etmektedir. Özellikle likidite riski yönetimi kapsamında, artan oranlarla birlikte likidite standartlarının uygulanması planlanmıştır. Bu tezde Basel III kapsamında önemli hale gelen likidite riski yönetimi detaylı olarak incelenmiş ve bu kapsamda oluşturulan rasyolar ve standartlardan da (LCR – Likidite Karşılama Rasyosu ve NSFR – Net İstikrarlı Fonlama Rasyosu) detaylı olarak bahsedilmiştir. LCR standartları, bankaların yüksek kaliteli likit varlıklara sahip olarak krizleri daha iyi yönetmesini amaçlamaktadır. NSFR standartları ise bankaların faaliyetlerinin fonlanmasında daha stabil kaynaklar ile daha uzun zaman dilimleri için dayanıklılık sağlayacağını ortaya koymaktadır. Bankaların sermaye yönetimi ve sermaye yeterliliği planlaması sırasında karşılaşabilecekleri risk faktörlerinin değerlendirilmesi amacıyla içsel bir değerlendirme sürecine sahip olmaları gerektiği ortaya çıkmıştır. Bu amaca istinaden ortaya çıkan ICAAP ve likidite riski, fonlama uyumsuzluğu ve bu risklerin yönetimine odaklanmayı amaçlayan ILAAP bu tezde detaylı olarak ele alınmıştır.Yapılan örnek çalışma ile Basel III Uzlaşısı kapsamında uygulamaya konulacak likidite riski yönetimine ilişkin uygulama ve hesaplamalarının Türkiye Bankacılık sektörüne etkileri araştırılmış, gerek Türkiye'de hali hazırda bulunan likidite düzenlemelerinin olması, gerekse LCR hesaplamalarının yine mevcutta bulunan uygulamalar ile paralelliği göz önünde bulundurulduğunda Türk Bankacılık sisteminin bu durumdan çok etkilenmeyeceği kanısına varılmıştır.

The subject of this thesis is liquidity risk management under Basel III accord and a framework on Turkish Banking Sector. Banking industry is a fundamental and identifying industry for economies of countries. This thesis emphasizes the risks of banking industry in depth and also states the risk measurement approaches and the determination of risk measurement standards. Basel Committee has been embodied under Bank for International Settlement for a common solution for the risks and troubles of international market for banking industry. Basel Settlements has occurred during the years as a result of studies of Basel Committee. Criteria and standards were determined by Basel I Settlement in order to increase the strength and robust structure of the banks against the crisis. During the year one thousand and nineties, Basel II Settlement replaced Basel I Settlement which did not response to the needs of the fluctuation of the markets. Minimum capital requirement was reviewed by Basel II Settlement together with regulation and supervision standards. As of year 2008, Basel Committee highlighted the pinpoints that Basel II has become inadequate as a result of the global financial crisis effective all around the world and has started working for a new settlement. Basel III settlement has not replaced Basel II settlement completely, but aimed to fulfill the missing parts through revisions. In this context, strengthening of capital, leverage ratio, counterparty credit risk definitions and liquidity regulations has been established, their implementation has been stuck on a planned schedule and the transition period is still going on. Especially within the framework of liquidity risk management, it has been planned to stick to the the liquidity standards together with the increasing liquidity ratios. Liquidity risk management emphasized by Basel III has been reviewed in detail together with the ratios and standards established in this context through this thesis. LCR standards aims the banks to manage the crises better with high-quality liquid assets. NSF standards reveals to provide resistance for a more stable funding source with longer time frames for the activities of the bank.During the assessment of the risks that the banks faced during the capital management and capital adequacy planning process, an internal evaluation process requirement has been emerged. In this context, ICAAP and ILAAP which focuses on liquidity risk, funding mismatch and management of these risks are explained in detail in this thesis.The impact of liquidity risk management implementation and calculations on Turkish Banking Industry which will be effective via Basel III settlement has been investigated and quantified through the example study. It has been concluded that Turkish Banking Industry would not be affected significantly considering the both the prevailing liquidity regulations and the similarity of LCR calculations with these prevailing implementations.