Sosyo-ekonomik açıdan dezavantajlı bölgelerde öğretmenlik yapan okul öncesi öğretmenlerinin fen etkinlikleri uygulamaları sırasında karşılaştıkları sorunlar

Abstract

Toplumların geleceğini oluşturan çocukların fen alanına ilişkin ilk deneyimleri, doğal çevreleriyle etkileşime geçmeleri ile başlamaktadır. Bu ilk deneyimler sonrası, çocukların araştırma, öğrenme ve çevreyi keşfetme eğilimleri yaşamları boyunca devam etmektedir. Eğitim sürecinin önemli bir aşaması olan okul öncesi eğitim döneminde, çocuklara fen ve bilim sevgisinin kazandırılması oldukça önemlidir. Nitekim bu dönemde edindirilecek kazanımlar çocuğun tüm yaşamını etkileyecek niteliktedir. Bu bağlamda, okul öncesi dönem fen eğitimi alanında uygun çözümlerin geliştirilebilmesi için, öncelikle konuya ilişkin mevcut durumun ve sorunların belirlenmesi gerekmektedir. Tez çalışması, bu sürece katkı sunulması amacıyla ve çabasıyla ortaya çıkmıştır. Tez çalışmasının konusu, sosyo-ekonomik bakımdan dezavantajlı bölgede görev yapan okul öncesi öğretmenlerinin okul öncesi dönem fen eğitimi konusundaki görüşlerini ve yaşadıkları sorunları ortaya koymaktır. Çalışmanın teorik çerçevesini oluşturan alanyazın bölümünde okul öncesi dönem fen eğitiminin amacı, özellikleri, yöntemleri ile konuya ilişkin olarak aile ve öğretmenin rolü başlıkları ele alınmıştır. Bu şekilde, okul öncesi dönem fen eğitimi çeşitli yönleri ile ele alınarak önemi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Tez çalışması kapsamında yürütülen araştırmanın çalışma grubunu Diyarbakır ilinin Bağlar, Sur ve Yenişehir ilçelerinde görev yapan on beş okul öncesi öğretmen oluşturmuştur. Çalışmada araştırma yöntemi olarak örnek olay yöntemi benimsenmiştir. Araştırma verileri görüşme ve gözlem metotları ile elde edilmiştir. Elde edilen bulguların analiz edilmesi sonucunda; öğretmenlerin çoğunluğunun fen etkinliklerinde deney ve gözlem yöntemi ile gösterip yaptırma yöntemlerini kullandığı belirlenmiştir. Öğretmenlerin görev yaptıkları bölgenin dezavantajları konusunda en az bir duruma temas ettikleri görülmüştür. Bu konuda; ailelerin bilinç düzeyinin düşüklüğü, olumsuz ekonomik koşullar, aile katımının düşük seviyede olması ve etnik çeşitlilik sebepli iletişim sorunlarının ön plana çıkan dezavantajlar olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, öğretmenlerin büyük kısmının öğrencilerin sosyo-ekonomik sorunlarının fen eğitimi sürecine yansıyan olumsuz yönleri olduğunu belirtmiştir. Güncel fen eğitimi uygulamaları konusunda ise, öğretmenlerin çoğunluğunun fikir sahibi olmadığı tespit edilmiştir. Yine, öğretmenlerin çoğunluğu tarafından mevcut fen eğitimi programı yetersiz ya da kısmen yeterli bulunmuştur. Genel olarak sorunlar bağlamında; materyal ve teknoloji alanına ilişkin sorunlar, öğretmenlerin fen eğitimi ve fen etkinlikleri konusunda yeterli bilgiye sahip olmaması ile fiziksel koşulların yetersizliğine ilişkin sorunların ön plana çıktığı belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Okul öncesi eğitim, Fen eğitimi, Fen etkinlikleri, Öğretmen görüşleri, Sorunlar

The first experiences of children, who make up the future of societies, begin with their interaction with their natural environment. After these initial experiences, the tendency of children to research, learn and explore the environment continues throughout their lives. In preschool education, which is an important stage of the educational process, it is very important to give children love of science and science. As a matter of fact, the gains to be earned in this period will affect the whole life of the child. In this context, in order to develop suitable solutions in the field of pre-school science education, it is necessary to determine the current situation and problems related to the subject. The thesis study, has emerged with the aim of contribute to this process.The subject of the thesis study is to reveal the opinions and problems of preschool teachers working in the socio-economically disadvantaged region about pre-school science education. In the literature of the study the aims, features, methods of the pre-school science education and the role of the family and teacher regarding the subject are discussed. In this way, the importance of preschool science education is handled with various aspects. Fifteen preschool teachers working in Bağlar, Sur and Yenişehir districts of Diyarbakır were the study group of the research carried out within the scope of the thesis. In the study, a case study method was adopted as a research method. Research data was obtained by interview and observation methods. As a result of analysing the obtained findings; it was determined that the majority of teachers used the experimental-observation methods and demonstration methods in science activities. It was observed that the teachers touched at least one situation, regarding the disadvantages of the region where they work. In this respect; it has been determined that families' low level of consciousness, negative economic conditions, low family participation and communication problems due to ethnic diversity are the main disadvantages. Also most of the teachers had stated that, the negative aspects of students' socio-economic problems reflected in the science education process. As for current science education practices, it was determined that the majority of teachers do not have an idea. Again, the current science education program was found to be insufficient or partially sufficient by the majority of teachers. In the context of problems in general; it has been determined that problems related to materials and technology, lack of knowledge about science education and science activities of teachers and the problems about insufficient physical conditions come to the fore.Keywords: Preschool education, Science education, Science activities, Teacher opinions, Problems