Patoloji laboratuvar rutininde akılcı laboratuvar kullanımı: Tetkik istemlerinin retrospektif değerlendirmesi

Abstract

Akılcı laboratuvar kullanımı, doğru teşhisin konulması, gereksiz tetkiklerin önlenmesi ve maliyetlerin düşürülmesi amacıyla laboratuvar hizmetlerinin akılcı olarak kullanılmasıdır. Bu çalışmanın amacı, patoloji laboratuvar rutininde, gelen tetkik istemlerinde rapor sonuç sürelerinin ve örnek istemlerinin ön tanıya uyumu açısından değerlendirilmesi ve patoloji laboratuvarlarının akılcı kullanımının sağlanmasına yönelik çözüm önerileri sunmaktır. Bununla birlikte; İİAB (İnce İğne Aspirasyon Biyopsisi) hasta başı girişimsel işleminin klinikteki öneminin, güncel teknolojik gelişmelerin (Telepatoloji ve Dijital Patoloji Sistemi) akılcı laboratuvar kullanımında tanıya katkısının kısaca değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.Çalışma, 1 0cak 2017 ve 31 Aralık 2018 tarihleri arasında İstanbul'da özel bir patoloji laboratuvarına gelen 814 tiroid İİAB (İnce İğne Aspirasyon Biyopsisi) isteminin retrospektif olarak değerlendirildiği kesitsel tanımlayıcı bir çalışmadır. Kullanılan parametreler; hasta bilgileri ve patoloji raporlarıdır. Çalışmada örneklem seçilmemiş olup, evreni oluşturan ve kullanılabilir nitelikte olan tüm tetkikler çalışmaya dâhil edilmiştir. İstatistiksel analizler için NCSS 2007 programı kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiksel yöntemler, Tek Yönlü ANOVA, Ki-Kare, McNemar, Kappa Uyum ve tanı tarama testleri (duyarlılık, özgüllük, PKD, NKD) kullanılmıştır. Anlamlılık en az p<0.05 düzeyinde değerlendirilmiştir.Çalışmada kullanılan olguların rapor süresi ortalaması ortalama 4.63±2.01 gündür. Olguların %38,1'ini oluşturan 310 kişinin nodül 2 cm ve üzerinde iken, %61,9'unu oluşturan 504 kişinin 2 cm altında nodül boyutu çıktığı görülmüştür. Olguların %96,6'sını gösteren 786 kişi klinik öyküsü yokken, %3,4'ünü gösteren 28 kişinin klinik öyküsü bulunmaktadır. Patoloji sonuçlarına göre olguların %35,8'i malign (277 olgu) ve %64,2'si (497 olgu) benign saptanmıştır. Testin duyarlılığı %78,70, özgüllüğü %75,25, pozitif kestirim değeri %63,93, negatif kestirim değeri %76,37 ve doğruluğu %76,49 olarak hesaplanmıştır. Olguların patoloji sonuçları ile ön tanı sonuçları arasında istatistiksel olarak anlamlı uyum saptanmamıştır. Başka bir ifadeyle sürecin laboratuvar tarafında, analitik ve post-analitik evrelerinde, patoloji sonuçlarını etkileyecek bir uyumsuzluk olmadığı, bununla birlikte patoloji laboratuvarlarının akılcı kullanıldığı belirlenmiştir. Patoloji laboratuvarlarının akılcı kullanımı, iş akış süreçlerindeki tüm aşamaların iyi yönetilmesine ve sorunlar karşısında çözüm yollarının iyi bilinmesine bağlıdır. Bununla birlikte, hastanın klinik sürecinden sorumlu hekimin, istem sırasında hastayla ilgili istenen bilgileri eksiksiz olarak patoloji formlarına doldurması gerektiği ve sitopatolog-klinisyen iletişiminde belli algoritmaların kullanılması gerektiği düşünülmektedir.Anahtar kelimeler: Patoloji Laboratuvarı, Akılcı Laboratuvar Kullanımı, Tiroid İİAB.

Rational laboratory use means the rational use of laboratory services to ensure accurate diagnosis, avoid unnecessary examinations and reduce costs. The aim of this study is to evaluate durations of test results in incoming test requests and sample requests in the pathology laboratory routine in terms of consistency with the preliminary diagnosis and to offer solutions regarding the rational use of the pathology laboratories. Moreover, it is aimed to briefly evaluate the clinical importance of FNAB (Fine Needle Aspiration Biopsy) interventional procedure per patient and the contribution of current technological developments (Telepathology and Digital Pathology System) to the diagnosis in rational laboratory use.The study is a cross-sectional descriptive study in which 814 thyroid FNA (Fine Needle Aspiration Biopsy) requests received by a private pathology laboratory in Istanbul between 1 January 2017 and 31 December 2018 were evaluated retrospectively. Parameters used are patient information and pathology reports. The sample is not selected and all of the tests which constitute the population and are usable are included in the study. NCSS 2007 program was used for statistical analysis. Descriptive statistical methods, One Way ANOVA, Chi-Square, McNemar, Kappa Compliance and diagnosis screening tests (sensitivity, specificity, PKD, NKD) are used to evaluate the data. Significance is evaluated minimum p <0.05.The mean duration of the reports of the cases used in the study is 4.63 ± 2.01 days. While nodule sizes of 310 people who constitute 38.1% of the cases are 2 cm or above, nodule sizes of 504 people who constitute 61.9% of the cases are below 2 cm. While 786 people who show 96.6% of the cases have no clinical history, 28 people who show 3.4% of the cases have clinic history. According to pathology results, 35.8% of the cases are malignant (277 cases) and 64.2% (497 cases) are benign. The sensitivity and specificity of the test are calculated as 78,70%, 75,25%, respectively. Positive predictive value is calculated as 63,93%, negative predictive value as 76,37% and accuracy as 76,49%. No statistically significant consistency between pathology results of the cases and preliminary diagnosis results is identified. In other words, it is identified that there is no inconsistency in the analytical and post-analytical stages on laboratory side of the process that would affect the results of the pathology, but pathology laboratories are used rationally. The rational use of pathology laboratories depends on the well-managed management of all stages of workflow processes and the well-known solutions to problems. However, it is considered that the physician in charge of the clinical process of the patient should completely fill the requested information about the patient in the pathology forms during the request and that certain algorithms in cytopathologist-clinician communication should be used.Keywords: Pathology Laboratory, Rational Use of Laboratory, Thyroid Fine Needle Aspiration Biopsy (FNAB)