Okul çağı çocuklarda konuşmayı anlama testinde kullanılacak cümlelerin koherens ve spektral analizi

Abstract

Giriş: Çocuklarda konuşmayı ayırt etme (speech discrimination-SD) skorunun belirlenmesi, işitme kaybının tipi ve derecesi ile ilgili önemli bilgiler sağlarken, işitme cihazı seçimi ve takibinde yol gösterici bir unsurdur. Çocuklarda konuşmayı ayırt etmeye yönelik olarak geliştirilmiş Türkçe bir cümle testi literatürde bulunmamaktadır. Daha önce yapılan çalışmalarda okul çağı çocuklarda konuşmayı ayırt etme için tek heceli kelime listesi oluşturulmuştur ancak günlük hayatta tek heceli kelimeler değil cümle kurarak iletişim kurulması doğal hayatı daha iyi yansıtacağı için cümle testi oluşturulması ihtiyacını doğurmuştur. Gereç ve Yöntem: 7-12 yaşa uygun; bir odyolog, bir çocuk gelişimi uzmanı ve bir sınıf öğretmeninden destek alınarak okuma ve ders kitaplarından derlenen cümleler, 1 kadın ve 1 erkek konuşmacı ile ses stüdyosunda kaydedilmiştir. Türkiye'nin 7 coğrafik bölgesindeki 70 çocuğa, oluşturulan cümleler ses kaydı ile İstanbul Aydın Üniversitesi öğrencileri tarafından dinletilerek cümlelerin hedef yaş grubu için bilinilebilirlikleri değerlendirilmiştir. Bu çocukların işitme, konuşma ve zihinsel engel durumu aileye sorularak ve ek engeli olan çocuklar çalışma dışı bırakılmıştır. Seçilen çocukların önce aileleri çalışma hakkında bilgilendirilerek ve çocuklarla yüz yüze görüşülerek çalışma yapılmıştır. Çocukların yaşadıkları bölgelerde, daha önce ses kayıt stüdyosunda kaydedilmiş cümleler dinletilerek her cümle için anladım ya da anlamadım şeklinde cevap verilmesi istenmiştir. Tüm bölgelerden elde edilen sonuçlar toplanmıştır. Çocukların %80'den daha azının bilemediği cümleler çalışma dışı bırakılmıştır. Daha sonra belirlenen cümlelerin koherens ve spektral analizleri (MATLAB R2018a) yapılmıştır. Bulgular: Yapılan analizler sonucunda frekans yoğunluğu 19-20 kHz, temel frekans seviyesi 8,5-11 kHz, -30 dB seviyelerinden başlayıp -130 dB seviyelerine kadar devam eden koherens ve spektral açıdan dengeli cümleler elde edilmiştir.Sonuç: Yaptığımız çalışmada bu analiz yöntemlerinin dengeli cümle listesi oluşturmak için eşdeğerliliğini belirleyen bir yöntem olup olmadığı araştırılmıştır. Spektral ve koherens analizlerinin dengeli ve eşdeğer cümle listeleri oluşturmada yeni bir yöntem olacağı öngörülmüştür.Anahtar kelimeler: Çocuklarda diskriminasyon, Konuşmayı ayırt etme, Cümle konuşma testleri, Spektral analiz, Koherens analizi, Cümle listeleri

Introduction: Specification of the speech discrimination score on children is on instructive factor in hearing instrument choice and its pursit, besides it provides important information about the type and degree of hearing loss. There is no Turkhish sentence trst on literacy intented for discrimination of children speech. On previos studies to discriminate school age children speech monosyllabic Word list has been made, however the necessity of generating sentence test has been occured as it will reflect natural life better on dialy life by using sentence communication instead of monosylabic words.Material and Method: Proper to 7-12 ages: the sentences gathered by the help on audiologst, pediatric development expert and class teacher have been recorded in a sound studio with 1 famele and 1 male speaker. The sentences knowability for the target age group is evalvated by being listened to 70 children in 7 regions of Turkey via sound record. These children's parents and additional disabled children have been ejected. First, chosen children's parents havebeen informed and studies have been carried our by negotiating with children face to face. In their habitat children have been asked to reply as I understand or I don't understand for each sentences they listened which were recorded previously in sound record studio. The results from all the regions have been gathered. The sentences that children heven't replied less than %80 spektral analysis of specified sentences has been made (in accordance to MATLAB2018a).Results: As the results of analysis, frequency intensity is 19-20 kHz, basic frequency degree 8,5-11 kHz. Spectral and coherence balanced sentences sterting from -30 dB to -130 dB have been acquired.Conclusion: In our study whether these analysis metods are the metods to from balanced sentence list that specifies equivalency or not has been researched. It has been foreseen that spectral and coherence analysis will be a new metod in forming balanced and equivalent sentence lists.Keywords: Children discrimination, Speech discrimination, Sentence speech tests, Spectral analysis, Coherence analysis, Sentence lists