Yemînî`nin Fazîlet-nâmesi`nin on dokuzuncu fazîleti üzerine bir inceleme

Abstract

Bu çalışma, XVI. yüzyılın ilk yarısında, Derviş Muhammed Yemînî tarafından yazılan Fazîlet-nâme isimli manzum bir eseri incelemek üzere yapılmıştır. Eski Anadolu Türkçesi'nin tesirini büyük ölçüde barındıran ve bir geçiş döneminin ürünü olan bu eser, toplamda on dokuz fazîletten oluşmaktadır. Eser, içerik itibariyle Hz. Ali'nin hayatını ve fazîletlerini anlatan biyografi ve nasihat kitabı niteliğindedir. Biz bu çalışmamızda, daha kapsamlı olması ve ilginç anlatıları barındırması sebebiyle on dokuzuncu fazîleti incelemeyi uygun gördük. Çalışmamızın `Giriş` bölümünde, Alevîlik-Bektâşîlik kavramları üzerine genel hatlarıyla değindik. `Birinci Bölüm`de, Derviş Muhammed Yemînî'nin hayatı ve eseri/eserleri hakkında birtakım açıklamalar ve karşılaştırmalar yaptık. Asıl olan `İkinci Bölüm`de ise, on dokuzuncu fazîleti detaylı olarak incelemeye başladık. Bu fazîlette yer alan anlatıların ve ele alınan nazım türlerinin içerikleriyle ilgili geniş bilgiler verdikten sonra on dokuzuncu fazîletin transkripsiyonlu metnini ve dil içi çevirisini de bu kısma ekledik. Daha sonra eserle ilgili tıpkıbasım örneklerini, içeriğe ilişkin somut veri olması maksadıyla çeşitli görselleri ve Nevşehir'in Hacıbektaş ilçesinde bu eser temelli yaptığımız saha çalışmasına ait görsel materyalleri çalışmamıza ekleyerek dikkatlerinize sunduk. Anahtar Kelimeler: XVI. yüzyıl, Eski Anadolu Türkçesi, Derviş Muhammed Yemînî, Fazîlet-nâme, Hz. Ali, Alevîlik-Bektâşîlik.

This study, was done because of analysing the composition which was written by Dervish Muhammed Yemini in the begining of sixteenth century. This composition having the impression of Turkish consists of nineteen parts. It is about the life of Hz. Ali and gives advice to humanbeing. İn this study ve approve to analyse the nineteeth part because of consisting more interesting narration. İn the introduction part of the strong, we mentioned Alevilik-Bektaşilik. İn the first part, we made explanation and comparison between the life and studies of Dervish Muhammed Yemini. İn the second part, we started to analyze the nineteeth part more detailed. After giving information about the contects of the nineteeth part, we added transcription and translation. After that we added the Visiual materials, which are from the studies in Hacıbektaş, Nevşehir, for giving concrete evidance.Key Words: 16th century, Old Anatolian Turkish, Dervish Muhammed Yemini, Faziletname, Hz. Ali, Alevilik-Bektaşilik