Hamzavî`nin Hamza-nâmesi (34. cilt) inceleme-metin-sözlük

Abstract

Eski Anadolu Türkçesi'nin önemli kaynaklarından biri olan Hamza-nâme, 14. yüzyılın ikinci yarısında şair Ahmedî'nin kardeşi Hamzavî tarafından kaleme alınmıştır. Hamza-nâme, halk hikâyelerinin genel adıdır. Hamza-nâme, halk edebiyatının özelliklerini taşır. Bu eserde, Hz. Muhammed'in amcasının hayatı anlatılıyor. Bu eserde Hz. Hamza'nın kişisel özellikleri, İslâm dininin korunması, savaşlardaki cesur davranışları, kahramanlıkları, adaletsiz davranışlara karşı direnişi ve dürüstlüğü anlatılmaktadır. Hz. Hamza, bu özellikleri sebebiyle halkın ilgisini ve beğenisini kazandı. Onun özellikleri dönemin eserlerine yansır. Hamza-nâme, İslâmiyet sonrası teşekkül eden Türk destanıdır. Hamza-nâme; Türkler'in İslâmiyet'i kabulünden sonra Türk halkının yaşam şeklinde, kültüründe, edebiyat dünyasında hak ettiği yeri almıştır. Hamza-nâme, Türkler arasında kabul görmüş önemli bir eserdir. Türk halkının Hamza-nâme eserine ilgi göstermesinin nedeni; halkın İslâm dinine saygı duyması ve dilinin anlaşılır olması büyük rol oynamaktadır. Hamza-nâme, İslâmî kahramanlık destanlarının anlatıldığı ilk eserdir. Hamza-nâme, destandan menkıbeye geçiş sürecinin ürünüdür. Hamza-nâme adlı destânî hikâyeler, aslen Arap kaynaklıdır. Bu eser; ilk olarak İran Edebiyatı'na, daha sonra Türk Edebiyatı'na kazandırıldı. Hamza-nâme; halk arasında yüzyıllarca okunmuş ve halk tarafından kahvehanelerde, yeniçeri ocaklarında ve kalelerde okutulmuş bir eserdir. Hamza-nâme'nin toplamda bilinen yetmiş iki cildi vardır. Çalışmamızda Hamza-nâme'nin otuz dördüncü cildini inceledik. Öncelikle, metnin transkripsiyonunu aktardık. Sonra metni özetledik. Sonra kelime hazinesi bakımından zengin olan metnin sözlüğünü yaptık. Ardından metindeki kişilerin ve yerlerin adlarını gösteren bir index hazırladık.

Hamza-nâme, one of the important sources of Old Anatolian Turkish, was written by Hamzavî the brother of poet Ahmedî in the second half of the 14th century. Hamza-nâme, is the general name of public stories. Hamza-nâme, carries the features of folk literature. In this work, Hz. Muhammad's uncle's life is told. In this work Hz. Hamza's personal characteristics of Hamza, the protection of Islam religion, his brave behavior in the wars, his heroism, his opposition for injustice behaviors and his honesty is told. Hz. Hamza, because of these characteristeristics has won the public interest and appreciation. His features are reflected in the works of the periods. Hamza-nâme, is the Turkish epic that emerged after Islam. After the adoption of Islam by the Turks, Hamza-nâme took the place ıt deserved in the life, culture and literature. Hamza-nâme, is an important work accepted among the Turks. The reason why Turkish people showed interest in Hamza-nâme; The respect of the people and the comprehension of the language plays an important role. Hamza-nâme, is the first work in which Islamic heroic epics are told. Hamza-nâme, is the product of the transition from epic to menkıb. The epic stories Hamza-nâme are originally of Arabic origin. This work was first introduced to Iranian literature and later to Turkish literature. Hamza-nâme; ıt was read among the people for centuries and was read by the people in coffehouses, janissary guarries and castles. Hamza-nâme, has a total of seventy-two volumes known. In our study, we examined the thirty-fourth volume of Hamza-nâme. Firstly, we transcribed the text. Then we summarized the text. Then we made the dictionary of the text rich in vocabulary. Then we created an index that shows the names of people and places in the text.