Karadeniz ve Marmara denizlerindeki bazı canlılarda kurşun, kadmiyum, arsenik ve civa aranması

Abstract

Dünyamız son iki yüz yıldır sanayileşme ve diğer faktörler sebebiyle çevresel felaket yaşamaktadır. Çevresel kirlenmenin sonucu olarak, tüm ekosistemi oluşturan canlılar için sağlık açısından artan bir risk bulunmaktadır. Bu durum su ürünlerinde dikkat çekici ağır metal birikimi ile sonuçlanmakta ve tüketiciler için ciddi sağlık riski oluşturmaktadır. Periyodik cetvelin üçüncü ya da daha yüksek periyodunda bulunan metaller için kullanılan ağır metaller terimi zehirli ve çevre kirliliğine neden olan tüm elementleri kapsamaktadır. Günümüzde özellikle gıdalar yoluyla kesin şekilde tespiti ve analizi gereken başlıca ağır metaller kurşun, kadmiyum, krom, demir, kobalt, bakır, nikel, civa, arsenik ve çinko olup, altmışın üzerinde farklı ağır metaller bulunmaktadır. Bu çalışmada Türk Gıda Kodeksi Gıda Maddelerindeki Bulaşanların Maksimum Limitleri Hakkında Tebliğ (Tebliğ No: 2008/26) kriterleri esas alınarak İstanbul ilinde satışa sunulan Marmara Denizi (n=75) ve Karadeniz (n=75) kaynaklı toplam 150 adet (10 karides, 10 kalamar, 10 ahtapot, 10 midye, 10 palamut, 10 lüfer, 10 hamsi, 10 istavrit, 10 izmarit, 10 mercan, 5 kalkan, 5 kefal, 5 barbunya, 5 sardalya, 5 mezgit, 5 çinekop, 5 dil balığı, 5 tekir, 5 karagöz, 5 uskumru) su ürünlerinde Uluslararası NMKL 186 (2007) talimatına göre İndüktif Olarak Eşleştirilmiş Plazma - Kütle Spektrometresi ICP-MS kullanılarak kurşun, kadmiyum, civa ve arsenik seviyelerinin tespiti amaçlanmıştır. İnceleme sonucu Karadeniz kaynaklı istavrit (0,385 ppm) ve tekir (0,387 ppm) örneklerinde kurşun, barbunya (1,707 ppm) ve karagöz (1,098 ppm) örneklerinde civa limit değerlerin üzerinde bulunmuştur. Marmara Denizi kaynaklı sardalya (0,417 ppm) ve izmarit (0,843 ppm) örneklerinde kurşun, midye (1 ppm) örneklerinde sınır değerinde kadmiyum düzeyleri tespit edilmiştir. İncelenen tüm su ürünlerinde arsenik tespit edilmiştir. Sonuç olarak, İstanbul ilinde şatışa sunulan Marmara ve Karadeniz kaynaklı su ürünlerinden bazılarında insan sağlığını riske atacak şekilde kurşun, civa ve kadmiyum belirlenmiştir. Tüm ürünlerin arsenik içerdikleri anlaşılmıştır. Bu durumun tüketici ve halk sağlığı açısından gıda kaynaklı ciddi bir sorun teşkil ettiği anlaşılmıştır.

Over the last 200 year our planet has been under a threat due to industrilization and environmental pollution. Accordingly, all the species living in our environmentally polluted planet is potentially a majör source of health risk. This situation is also directly leading to making the seafood and other species of waterborne is contaminated with the industrial pollutants such as heavy metals. The contaminated foods are suitable for the dissemination of these carcinogenic chemicals through the consumers. Heavy metals are the members of the third or higher rows of the periodic scale. In the present time, there are many heavy metals more than 60 such as lead, cadmium, chromium, cobalt, copper, nickel, mercury and zinc. The objective of this study was to analyze Pb, Cd, Hg, As in a total of 150 seafoods (10 shrimp, 10 calamari, 10 octopus, 10 mussel, 10 acorn, 10 mackerel, 10 coral, 10 sea bream, 10 whiting, 10 sole, 5 horse mackerel, 5 anchovy, 5 sardine, 5 bluefish, 5 gray mullet, 5 turbot, 5 red mullet, 5 coral, 5 bream, 5 butts fish) from Marmara Sea (n=75) and Black sea (n=75) by using Inductively Coupled Plasma – Mass Spectrometer ICP-MS according to the criterias by both Turkish Food Codex Declaration About Maximum Limits of Contaminants in Food Products (Declaration No: 2008/26) and NMKL 186 International method. The results revealed that the lead levels in both horse mackerel (0,385 ppm) and mullet (0,387 ppm) , and the mercury levels in both red mullet (1,707 ppm) and sea bream (1,098 ppm) from the Black sea were found to be higher, whereas the lead levels in both sardine (0,417 ppm) and butts fish (0,843 ppm) from Marmara Sea were higher than the upper limits as declared by Turkish Food Codex. In the mussels collected from Marmara Sea, the cadmium levels were found to be nearly close to the upper limit, which was 1 ppm. Also, it was provided that all the samples contained arsenic. However, no comment was performed since the Turkish Food Codex does not indicate any upper limit for itself. In Conclusion, this study provided that the seafoods collected from both Black sea and Marmara Sea significantly included heavy metals, including lead, mecury, cadmium, and arsenic. This situation leads to a significant foodborne health riskfor the public health and the Turkish consumers.