Tarihi ipek yolunun Bakü İçerişehir ve çevresinde bıraktığı eserlerin kent imajındakı yeri

Abstract

Kent yapısına bağlı özellikleri ifade eden kent strüktürü, yaşayan bir organizma olarak tanımlanmaktadır. Gelenekler, milli değerler, sosyal ve mekânsal ihtiyaçların kentte temsil edildikleri şekiller, insan yaşamını etkileyen ve ona yön veren etkenler haline gelmektedir. Genel olarak kent, çeşitli sosyal gruplardan oluşan bir toplumun, yapay çevrenin doğal çevreye egemen olduğu bir ortamda ve kentsel yaşantı kurallarına uygun bir şekilde yaşamlarını sürdürdükleri bir yerleşim alanıdır. Bu yerleşim alanları tarihin farklı dönemlerinde değişik sosyal-ekonomik fonksiyonlar üstlendiğinden, kent kavramı da bu fonksiyonel değişime uyum sağlayarak her dönemde değişik bir içeriğe sahip olabilen dinamik bir karaktere bürünmektedir. Araştırma iki kademede yürütülmüştür. Birinci kademede literatür taraması kapsamında algı, imaj, çevresel imaj, kentler, özellikleri, gelişim süreçleri, Tarihi İpek Yolunun oluşumu, Azerbaycan üzerinde bıraktığı sosyo-ekonomik etkiler, Azerbaycan'da yerleşim sistemlerinin gelişerek kentlere dönüşümü, Bakü kentinin tarihsel gelişim sürecine değinilmektedir. İkinci kademede kent imajı eksenli saha çalışması yapılmaktadır. Saha çalışması kapsamında İçerişehir ve çevresi ayrıntılı bir şekilde araştırılarak İçerişehir ve çevresi için eğitimli gözlemci kentsel imaj öğeleri haritası çıkartılmış, Tarihi İpek Yolu döneminden kalma yapılar derlenmiştir. Daha sonra Bakü kent merkezi genelinde yaşayan halkla görüşmeler yapılmış, bu görüşmelerden çıkan sonuçlar doğrultusunda Bakü kent imajı haritası düzenlenmiştir. Sonuç bölümünde çalışma alanına ilişkin ve kullanıcılarla yapılan görüşmeler doğrultusunda mekânsal analizlerin sonuçları ortaya konularak, Bakü İçerişehir ve çevresi ile ilgili ortaya çıkan bulgular kent imajı bağlamında değerlendirilmiştir. Görüşme sırasında arz ettiği büyük tarihsel ve siyasal öneme rağmen çok az kişi tarafından belirtilen yapıların ve yerlerin değeri bu bölümde gün yüzüne daha kapsamlı bir sonuç elde edilerek çıkartılmıştır. Daha sonra görüşmelerden ve eğitimli gözlemci analizlerinden elde edilen sonuçlarda yer alan ve almayan, Tarihi İpek Yolu ve çevresindeki yapılar hem plan, hem tasarım ve hem de tarihsel boyutta değerlendirilmiş, günümüzde bu yapıların insanların zihninde bir imaj oluşturup oluşturmadığı irdelenmiştir.Anahtar Kelimeler: Kent imajı, Tarihi İpek Yolu, Azerbaycan, Bakü İçerişehir.

Urban structure, which expresses characteristics related to urban structure, is defined as a living organism. Traditions, national values, social and spatial needs are represented in the city and become factors influencing and directing human life. In general, the city is a residential area where various social groups are formed, where the artificial environment dominates the natural surroundings and where they continue their lives in accordance with the rules of urban life. These settlement areas assumed different socio-economic functions in different periods of the history, and so the concept of city adapted to such functional change and in each period it has gained a dynamic character with different content. The research was conducted in two phases. The first phase mentions about the perception, image, environmental image, cities, features, development process, formation of historical Silk Road, socio-economic effects left on Azerbaijan, transformation of settlement systems in Azerbaijan to cities and historical development process of Baku city based on the literature search. And the second phase includes field study based on city image. İçerişehir (literally translated as Inner city) and its surrounding was investigated in detail and an urban image components map was issued for trained observers for İçerişehir and its surrounding and the structures remaining from the Historical Silk Road were collected. Then, interviews were made with the people living in the Bakü city center and according to the results coming out of this interviews, the city image map of Baku was arranged. In the conclusion section, the results of the spatial analyses were set forth in line with the interviews made with the users in relation to the study area, and the findings obtained about Baku and its surrounding were evaluated in the context of city image. Despite the big historical and political importance which it has, during the interview, the value of the structures and places mentioned by only a few people was revealed in a more comprehensive way in this chapter. Then, the structures in the historical Silk Way and its vicinity which were discovered and not discovered as a result of the analyses of the trainer observers were examined in terms of plan, design and history, and the extent to which these structures created an image in the minds of people or forgotten completely was evaluated as a finding. Key Words: City image, Historical Silk Road, Azerbaijan, Baku Icherishahar (Old