İş kazalarına etki eden faktörlerin çok değişkenli istatistiksel yöntemlerle değerlendirilmesi

Abstract

Ülkemizde meydana gelen iş kazaları ve ortaya çıkan zararlı sonuçları, diğer sektörlere göre istihdamın en fazla olduğu inşaat sektöründe daha fazladır. Kazaların önlenmesi zararlı sonuçların ortaya çıkmaması veya zararın azaltılması için proaktif önlemlerin alınması gerekmektedir. Genellikle proje bazlı çalışmaların yürütüldüğü inşaat faaliyetlerinin icrası sürecinde, iş kazalarını ve kaza şiddetini etkileyen birçok etkenin varlığı, bu etkenlerin belirlenerek bir sistematik içerisinde sunulmasını zorunlu kılmaktadır. Bu tez inşaat sektöründeki iş kazaları ile ilgili önlem alıcılara yardımcı bir kaynak olması amacıyla hazırlanmıştır. Bu çalışma kapsamında öncelikle inşaat iş kazalarını ve sonuçlarını etkileyen faktörler ve bu faktörlerin değerlendirilmesi ile ilgili literatür araştırması yapılmıştır. Yapılan literatür araştırmalarında özellikle iklim faktörlerinin bu çalışmadan önceki çalışmalarda kullanılmadığı görülmüştür. Diğer faktörlere ek olarak iklim faktörlerinin de inşaat faaliyetlerindeki iş kazalarına ve sonuçlarına etkisi araştırılarak bir kaza şiddet modelinin oluşturulması amaçlanmıştır. Bu amaçla bu tezin önemi ve amacı, Sosyal Güvenlik Kurumu ve Meteoroloji Genel Müdürlüğü ile paylaşılmış ve veri talebinde bulunulmuştur. Elde edilen tüm ham veriler çalışmaya hazır hale getirilmiştir. Bu amaçla iş kaza bildirim formlarında bulunan verilerin bir kısmı olduğu gibi kullanılırken, bu verilerin birbirleri ile olan ilişkilerinden yeni veriler de türetilmiştir. Elektronik ortama aktarılan veriler, SPSS deneme sürümü kullanılarak üzerinde çalışılmıştır. İstatistiksel yöntem olarak, sıklık, ki-kare ve lojistik regresyon analizleri kullanılmıştır. Kaza şiddeti, bağımlı değişken olarak belirlenmiştir. Kaza şiddeti hafif, orta ve ağır olarak üçlü kategorik hale getirilmiştir. Üç kategorili ve aynı zamanda sıralı olan kaza şiddetini, etkileyen faktörler ile kaza şiddetinin tahmin edildiği bir kaza modeli oluşturulmuştur. Bu model çıktıları ile örnek on adet kaza senaryosu hazırlanmış ve matematiksel çözümleri ile olasılıkları hesaplanarak tablolanmıştır. Bu esas kaza şiddeti tahmin modelinde sıralı lojistik regresyon analizi kullanılmıştır. Kaza modelinin açıklayıcılığının artırılması amacıyla bağımlı değişken olan kaza şiddeti iki farklı iki kategorili hale dönüştürülmüştür. İki kategorili kaza şiddetinin tahminlenmesine yönelik olarak ikili lojistik regresyon analizleri uygulanmış ve esas model çıktılarının açıklayıcılığı artırılmıştır. Yapılan çalışma sonunda diğer faktörlerle beraber özellikle iklim faktörlerinin de kaza şiddetini etkilediği bulgusuna ulaşılmıştır. Elde edilen tüm bulgu sonuçları ile inşaat sektöründeki iş kazalarının, şiddetini azaltacağı değerlendirilen önerilerde bulunulmuştur.

Occupational accidents occurring in our country and their harmful consequences are higher in the construction sector where employment is the highest compared to other sectors. Proactive measures should be taken to prevent accidents, avoid harmful consequences or to reduce harm. The existence of many factors affecting work accidents and severity during the execution of construction activities in which generally carried out project-based works, necessitates the identification and presentation of these factors in a systematic manner. This thesis is intended to be a helpful resource for resposible ones to take measures for the occupational accidents in the construction sector.Within the scope of this study, firstly, the factors affecting the construction accidents and their results and the evaluation of these factors are investigated. In the literature researches, it was observed that especially climate factors had not been used in the previous studies. In addition to other factors, it is aimed to create an accident severity model by investigating the effect of climate factors on occupational accidents and results in construction activities. For this purpose, the importance and purpose of this thesis was shared with the Social Security Institution and the General Directorate of Meterology and data was requested. All raw data obtained were prepared for the study. For this purpose, while some of the data found in the work accident notification forms were used as it is, new data also were derived from data relationships with each other. The data transferred to the electronic environment were studied by using SPSS trial version.Frequency, chi-square and logistic regression analyzes were used as statistical methods. Accident severity was determined as dependent variable. Accident severity has been made triple categorical as mild, moderate and severe. An accident model was created in which accident severity is estimated in three categories and with the factors affecting the severity of the accident at the same time. With this model outputs, ten accident scenarios were prepared and mathematical solutions and probabilities were calculated and tabulated. Sequential logistic regression analysis was used in this major accident severity prediction model. In order to increase the clarity of the accident model, the severity of the accident, which is a dependent variable, was transformed into two different categories. Bilateral logistic regression analyzes were used to estimate the accident severity of two categories and the explanation of the main model outputs was increased.At the end of the study, it was found that especially climate factors, affect the severity of the accident with other factors. With the results of all findings, it has been made suggestions by which it is assessed work accidents in construction sector will be reduced.