Üniversite öğrencilerinin yeme davranışlarının ve fiziksel aktivite düzeyinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, üniversiteli öğrencilerin yeme davranışlarını değerlendirmek ve fiziksel aktivite (IPAQ) düzeyini belirlemektir.Araştırma; İstanbul Aydın Üniversitesi'nde 2018-2019 akademik yılında yeni kayıt olan Sağlık Bilimleri Fakültesinde ve sağlık ile ilgili olmayan bir fakülte'de (Mühendislik Fakültesi) eğitim gören 100 kadın, 100 erkek öğrenci olmak üzere 200 kişi üzerinde yapılmıştır. Bu çalışma Sağlık Bilimleri Fakültesinde ve sağlık ile ilgili olmayan bir fakülte'de (Mühendislik Fakültesi) okuyan öğrencilerin beslenme alışkanlığı ve fiziksel aktivite konusundaki bilgi düzeyini karşılaştırmak amacıyla planlanmıştır.Yeme davranışı; Hollanda Yeme Davranışı Anketi (DEBQ), fiziksel aktivite düzeyi; Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi (IPAQ) ile değerlendirilmiştir. Ayrıca, katılımcılara demografik özellikleri ve genel bilgileri içeren 12 soruluk genel bir anket uygulanmıştır. Elde edilen veriler IBM SPSS Statistics 22 (IBM SPSS, Türkiye) programı kullanarak analiz edilmiş ve verilerin değerlendirilmesinde; ortalama, standart sapma, frekans ve One-Way Anova testi kullanılmıştır.Olguların yaşları 18-26 arasında değişmekte, ortalaması 21.62±1.98 yıl'dır. Boyları 155-190 cm arasında değişmekte, ortalaması 173,66±8.95 cm'dir. Kiloları 43-98 kg arasında değişmekte, ortalaması 68.53±14.87 kg'dır. BKİ değerleri 16.49-31.55 arasında değişmekte, ortalaması 22.49±3.27 kg/m²'dir. DEBQ anketine göre duygusal, kısıtlayıcı ve dışsal yeme ortalamaları sırasıyla 2.21, 2.26 ve 2.81 bulunmuştur. Toplam IPAQ puanı ortalaması 804.91, şiddetli fiziksel aktivite puanı ortalaması 237.68 ve orta derecede fiziksel aktivite puanı ortalaması ise 256.71'dir. Bireylerin BKİ gruplarına ve cinsiyetlerine göre DEBQ puanları değerlendirildiğinde zayıf olan bireylerde, obez olan bireylere göre duygusal yeme puan ortalaması daha yüksek olduğu saptanmıştır. Obez bireylerde kısıtlayıcı yeme davranışı yüksek görülürken, dışsal yeme davranışının zayıf bireylerde daha yüksek olduğu görülmektedir. Şiddetli fiziksel aktivite puanının, orta dereceli fiziksel aktivite puanına göre düşük olduğu saptanırken, özellikle yürüme puanının oturma puanına göre daha düşük olduğu bulunmuştur.Fakülteler arasında duygusal yeme, kısıtlayıcı yeme ve dışsal yeme alt boyut puan ortalamaları açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır (p>0.05).Fakülteler arasında toplam IPAQ puanı, şiddetli fiziksel aktivite puanı, orta derecede fiziksel aktivite puanı, yürüme puanı, iş puanı, ulaşım puanı, ev-bahçe puanı ve boş zaman puanları açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır (p>0.05). Ancak, Mühendislik fakültesi öğrencilerinin oturma süresi puanları, sağlık bilimleri öğrencilerinden istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek olduğu tespit edilmiştir (p<0.05).Sağlık ile ilgili bölümlerde okuyan öğrencilerin beslenme alışkanlığı ve fiziksel aktivite konusunda bilgi düzeyi ve farkındalığı daha yüksek olacağı varsayılarak çalışmada bu iki grup karşılaştırılmıştır. Ancak, gruplar arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. Bunun sebebinin sağlık ile ilgili bölümlerde okuyan öğrencilerin 1. Sınıf müfredatlarında henüz ağırlık olarak mesleki derslerinin olmaması ve bilgi seviyelerinin beklenen düzeyde olmaması olarak düşünülmüştür. Bu konu ile ilgili yapılacak olan diğer çalışmalarda, mesleki derslerin ağırlıkta olduğu 3. ve 4. Sınıf öğrencilerinin katılımı ile istatistiksel olarak anlamlı sonuçların elde edilebileceği düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: Üniversite öğrencisi, Uluslararası fiziksel aktivite (IPAQ) anketi, Hollanda yeme davranışı (DEBQ) anketi

The aim of this study was to evaluate eating behaviors and determine physical activity (IPAQ) levels of university students.The research was conducted on 200 students newly enrolled during 2018-2019 academic year at Istanbul Aydın University. Participants comprised of 100 females and 100 males studying in two faculties, one health related (Health Sciences Faculty) and the other not related to health (Faculty of Engineering). The aim of this study was to compare the level of knowledge and practices regarding nutritional habits and physical activity among the students of the two faculties.Eating behavior was evaluated by using Netherlands Eating Behavior Questionnaire (DEBQ), and physical activity level was analysed by means of International Physical Activity Questionnaire (IPAQ). In addition, a 12-question questionnaire including demographic characteristics and general information was applied to the participants. The obtained data was analysed using IBM SPSS Statistics 22 (IBM SPSS, Turkey) program. Arithmetic mean, standard deviation, frequency and One-Way Anova test were used.The ages of the patients ranged between 18-26 years and the mean age being 21.62 ± 1.98 years. Their height varied between 155-190 cm average being 173,66 ± 8.95 cm. Body weight of the students varied between 43-98 kg mean value being 68.53 ± 14.87 kg. BMI values ranged from 16.49 to 31.55, with an average of 22.49 ± 3.27 kg / m².According to the DEBQ questionnaire, the mean emotional, restrictive and external eating scores were 2.21, 2.26 and 2.81, respectively. The mean total IPAQ score was 804.91, severe physical activity score was 237.68 and moderate physical activity score was 256.71.When the DEBQ scores of the individuals were evaluated according to their BMI groups and genders, it was found that the mean scores of emotional eating were higher in the thinner individuals compared to the obese individuals. While obstructive eating behavior was higher in obese individuals, extrinsic eating behavior was higher in thinner individuals. Severe physical activity score was found to be lower than moderate physical activity score, especially walking score was found to be lower than the sitting score.There was no statistically significant difference between the faculties in terms of subscale scores of emotional eating, restrictive eating and external eating (p> 0.05). There was also no statistically significant difference between faculties in terms of total IPAQ score, severe physical activity score, moderate physical activity score, walking score, work score, transportation score, working at home-garden score and leisure time scores (p> 0.05). However, the sitting scores of the engineering faculty students were found to be significantly higher than the health sciences students (p <0.05).These two groups were compared in the study, assuming that the knowledge and awareness level of the students about health habits and physical activity would be higher in the health sciences faculty as compared to the other group. However, the difference between the groups was not statistically significant. The reason behind this may be due tothe lack of vocational courses in the first year curriculum of the students studying in health related departments. Further studies conducted on 3rd and 4th grade students having more vocational courses in the curriculum on health and nutrition may reflect a marked difference between the two groups in terms of knowledge level and practices regarding nutrition, health, food habits and physical activity.Keywords: Universty student, international physical activity (IPAO), Dutch eating behavior (DEBO)