Katı atıkların en uygun toplama tekniklerinin araştırılması ve toplanan katı maddelerden en uygun geri kazanımın belirlenmesi

Abstract

Katı atıklar, yaşam döngüsü içerisinde doğal ihtiyaçlar sonucu ortaya çıkan ve uygun şekilde bertaraf edilmesi gereken maddelerdir. Katı atıklar kaynaklı problemler son yıllarda ülkemizin en önemli çevre sorunlarındandır. Nüfus artışına paralel olarak katı atık miktarı da artmakta, özellikle büyük kentlerimizde tüketim alışkanlıkları ve değişen ihtiyaçlar nedeniyle atık kompozisyonu da hızla değişmektedir. Katı atıkların çevre ve insan sağlığına zararını önlemek için toplama, taşıma, yeniden kullanım, geri kazanım, geri dönüşüm, yakma gibi çeşitli fiziksel işlemlerle bertaraf edilmesi gerekir. Bu kapsamda, İstanbul ili Gaziosmanpaşa ilçesinde toplanan ambalaj atığının miktarı ve birim fiyatları belirlendi. Aylık toplanan 380 ton ambalaj atığının türlerine göre ayrıştırılarak satılması ile 155.000 TL, ayrıştırılmadan satışı ile 114.000 TL, yakıt olarak satışı ile 38.000 TL kazanç sağlandığı tespit edilmiştir. Atıkların türlerine göre ayrıştırılarak satılmasıyla elde edilen gelirin en karlı yöntem olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Ambalaj atıklarının ayrı toplanmadan depolama sahalarına gönderilmesi tüm satış getirilerinin kaybolmasının yanı sıra depolama sahasına taşıma ve dökme maliyetinin eklenmesiyle çevresel ve ekonomik kayıp katlanmış olur.Gaziosmanpaşa ilçesinde ambalaj atık toplama tekniklerine ilişkin yapılan çalışmada; 84 haneli siteye yalnızca mavi renkli ambalaj atık toplama poşeti dağıtılmış ve 8 hafta yapılan toplama da haftalık 8 ila 13 arası poşet geri alınmıştır. Diğer bir örneklem için 72 haneli sitede el ilanları, ortak alanlara afişler, hane bilgilendirmeleri ve mavi poşetler dağıtılarak yapılan toplamada 35 ile 45 arası poşetin geri dönüşü olmuştur. Haftalık 100 poşetin dağıtıldığı 25-30'unun geri toplandığı pilot sokakta cam kupa, bez çanta, çiçek ve atıklarını ayrıştıran vatandaşlara teşekkür belgesi verildiğinde toplanan miktarın %100 artarak 50-60 poşet seviyelerine çıktığı tespit edilmiştir. İlçe geneli 4 ve 5. sınıf 720 öğrencinin evlerinde atıklarını ayrıştırma oranı %30 seviyelerinde iken okullarda yıl boyu gerçekleştirilen eğitimler sonrasında %70'lere çıktığı görülmüştür.Çevre ve geri dönüşüm konusunda oluşan algının belirlenmesi amacıyla 111 kişiye yapılan ankette %99 oranında geri dönüşümün yararlı olduğu sonucu çıkmış fakat evde çıkan atıkların ayrıştırılarak geri dönüşüme kazandırılması noktasında oran %50'ye düşmüştür. Belediyenizin atıkları ayrıştırarak toplayabileceğiniz materyaller vermesi durumunda kullanır mısınız sorusuna evet cevabı %94 çıkmıştır. Anket sonucuna göre geri dönüşüm uygulamalarında söylem ve eylemin birbirini desteklemediği sonucu çıkarılabilir.Anahtar kelimeler : Katı Atıklar, Geri Dönüşüm, Eğitim, Maliyetler, Anket

Solid wastes are materials that come out as a consequence of natural needs within the life cycle and need to be disposed appropriately. The solid waste related problems are among the most important environmental problems in our country. In parallel with the increase of population, the solid waste amount is also increasing. The composition of waste is also rapidly changing due to the consumption habits and changing needs especially in our big cities. In order to prevent solid wastes' damages against the environment and humanbeings, they need to be disposed through various physical processes such as collection, transportation, reuse, recovery, recycling, and incineration. The amount and prices of packaging waste that is collected in Gaziosmanpaşa district have been figured out within this framework. A total of 155.000 TL has been gained from the sale of a 380 tone packaging waste that was sorted out, and a total of 114.000 TL was gained from the sale of the one that was not classified, and lastly a total of 38.000 TL was gained from the one that was sold as fuel. It has been found out that the most profitable way is the sale of the waste that was classified beforehand. When the packaging wastes are send to the storage areas without being seperated, not only all sale incomes are lost but also the environmental and economic loses grow up incrementally with the additional costs of transportation to the storage area and casting.In the study related to the waste collection techniques in Gaziosmanpaşa district, only blue color packaging waste bags were distributed to a 84 house-site, and at the end of 8 weeks between 8-13 bags returned weekly. In another sample case, a number of 35-45 bags returned as a result of a collection operation in a 72 house-site via flyers, posters around common spaces, giving information and distribution of blue bags. It was detected that upon appreciating citizens with certificates, glass cups, cloth bags or flowers for seperating their wastes; the amount increased a hundred percent growing up to 50-60 bags out of 100 bags distrubuted weekly in the pilot street where it had been only around 25-30 before. At homes of 720 students at 4. and 5. grades within the district, the rate of home wastes seperation was 30 percent; and it was found out that the rate increased up to 70 percent following all year tarinings at schools.As a result of the public survey conducted to 111 people in order to determine the perception about the environment and recycling, 99 percent said recycling is useful. However when it came to seperation of home wastes for recyling, the rate decreased to 50 percent. To the question `Do you use the material distributed by the municipality for collecting all wastes separately?`, the rate of the affirmative reply grew up to 94 percent. As a consequence of this public survey, it can be deduced that the statement and action are not consistent concerning the recycling practices.Key Words: Solid wastes, recycling, education, costs, public survey