Sözleşme aracı olarak yeminin ticarette kullanımı

Abstract

Toplumsal yaşamın her alanında olduğu gibi, ticari sahada da din olgusunun etkilerini görmek mümkündür. Bu `var olma` durumu kültürün oluşumunda son derece işlevsel bir rol oynamaktadır. Bahsi edilen süreçte din ile kültür arasında determinist bir ilişki meydana gelmektedir; zira din olgusu hem kültürü etkilemekte, hem de kültürden etkilenmektedir. Din ile toplumsal yaşam arasındaki sözü edilen süreçte toplum; dini ve kültürel temellere dayalı olan bir takım yaşantı veya ritüellerden süzülüp gelen birçok durumdan etkilenir ve sonuçta bunlar bir yaşam tarzı olarak `onda` görünürlük kazanır. Bu duruma yemin etme eylemi örnek olarak gösterilebilir. Dini ve kültürel bir arka plana sahip olan yemin olgusunun toplumsal ilişkilerde, özellikle de ticari ilişkilerde, hayat bulduğu bilinen bir husustur. Ancak bahsi geçen bu ticarette kullanılan yeminlerin bir anlam ve bağlayıcılık ifade edip etmediği belirsizdir. İşte bu belirsizlik araştırmamızın temel problemini oluşturmuştur.Araştırmamızda, öncelikle tezimizin kavramsal çerçevesini oluşturmaya çalıştık, ardından Max Weber'in `anlamacı` ya da `yorumcu` (hermeneutik) yöntemini kullanarak Iğdır'da cambazlarla görüşmeler yaptık ve yapılan bu görüşmeleri alandaki gözlemlerle de destekleyerek araştırmamızı sonuçlandırdık.Yaptığımız görüşmelere göre, katılımcıların özellikle ticari ilişkilerde sıklıkla yemin ifadelerine başvurdukları, onları yemin etmeye iten faktörlerin başında muhatapları ikna etmek ve `alışkanlar` olduğu ortaya çıkmıştır.Araştırma boyunca, sosyal bilimlerin izafilik yönünü de akılda tutarak, Edward Said'in dediği gibi `hem eleştirel bir bilinci, hem de eğitimimden bana kalan hayırlı mirası tarihe, beşeri bilimlere, kültür incelemelerine özgü araçları kullanmayı, alabildiğince kuvvetle, alabildiğince akılcı bir biçimde sürdürmeye çalıştık.`Son bölümünde araştırmamız sürecinde yapmış olduğumuz gözlem, görüşme ve onların bulgular halinde analizi neticesinde bir değerlendirme yapılmış ve bazı önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Yemin, Dinsel Yemin, Dinsel Olmayan Yemin, Ticaret, Cambaz, Sözleşme.

As in all areas of social life, it is also possible to see the effect of the religious phenomenon in trade. This `state of being` plays a highly functional role in the formation of culture. A deterministic relationship occurs between religion and culture in this process, because the religious phenomenon affects culture; and it is also affected by culture. In the said process between religion and public life, the society is affected by a number of situations that are based on the religious and cultural foundations filtered from life or religious rituals; and as a result, these become visible in society as a lifestyle. The action of oath can be given as an example to this situation. It is a known fact that the oath phenomenon that has religious and cultural background has come into view in social relations, especially in trade relations. However, it is unclear whether the said oath used in trade makes sense or it has binding expression. This uncertainty has been the main problem of our research.In this study to begin with the conceptual framework of the thesis is formed. Following to that, interviews with acrobats in Igdir are made by using Max Weber's `causative` or `interpretive` (Hermeneutik) method, and this study is concluded by supporting these interviews with our observations in the field.According to the interview results, especially in trade relations, they often refer to sworn statements; the main motivations behind the oath are to convince the respondents and `habits` that push them to swear.During this research, the relativity aspect of social sciences has been taken into consideration as Edward Said stated: `(…) As severely and as rationally as I have been able, I have tried to maintain a critical consciousness, as well as employing those instruments ofhistorical, humanistic and cultural research of which my education has made me the fortunate beneficiary.`In the last part of our research, an assessment is made following to the interviews and their findings and we demonstrated efforts to make some suggestions.Key Words: Oath, Religious Oath, Non-religious Oath, Trade, Cambaz, Contract.