İbn Rüşd`ün Platon`un devlet düşüncesini yorumlayış tarzı

Abstract

İslam filozoflarından İbn Rüşd, düşünce sistemiyle hem Doğu hem de Batıdünyasının dikkatini çekmiştir. İbn Rüşd, Doğu dünyasında tanınmadan önce Batıdünyasında tanınmıştır. Batı dünyasında, en çok felsefe ve dini uzlaştırma çabalarıylagündeme gelmiş ve Batı'nın da kabul ettiği üzere günümüz Avrupa'sının inşasındaönemli bir rol oynamıştır. Doğu dünyasında ise siyaset düşüncesi ile ön plandaolmuştur. İslam dünyasında siyaset felsefesi üzerine Farabî'nin eserinden sonra yazılmışen önemli eser İbn Rüşd'ün Telhîsus Siyase li Eflatun isimli eseridir.Felsefe ile dinin uyumu üzerinde bilhassa duran İbn Rüşd; siyaset felsefesinisiyaseti ahlakla temellendiren Platon'dan referans alarak kurmuştur. Dolayısıyla İbnRüşd, Platon'un siyaset düşüncesini konu alan Devlet isimli kitabını yorumlamıştır.İbn Rüşd, siyaset düşüncesini bilimsel bir temele oturtmuştur. Siyasetin hemteorik hem de pratik alanlarında görüşler sunmuştur. Bunu yaparken Yunan filozofuPlaton'un siyaset düşüncesini bazen olduğu gibi almış; bazen katıldığını belirtmiş;bazen de kendi fikir dünyasından eklemeler yapmıştır. Bu tezde bu tür benzerlik vefarklılıklara dikkat çekilmiştir.Sosyal bir zeminde varlık sürdüren insanın mutlu olması için toplumda bir düzenve ahengin olması gerekmektedir. Bu düzenin sahip olması gereken temel nitelikahlaktır. Bireyler ahlaklı olduğu sürece, ahlak bir değer olarak devleti şamil olur. Çünküinsan ve devlet, birisi mikro birisi de makro düzeyde olmak kaydıyla birbirinin benzeridurumdadır. Erdemli devletin oluşması için erdemli insanın yetişmesi gerekir. Erdemliinsanın yetişmesi için toplumun adalet, yiğitlik doğruluk gibi erdemleri kazanmak üzereeğitilmesi gerekir.İbn Rüşd'e göre kurulması güç olan erdemli şehrin prototipi, Hazreti Peygamberdöneminde kurulmuştur. Platon ise erdemli şehrin kurulmasının daha zor olduğunudüşünmüştür. Erdemli şehrin bu kadar önem arz etmesinin sebebi insanın yaradılışamacına ulaşması için en uygun ortamı sağlayacak tek imkân olmasıdır. Erdemli şehrinbaşkanı, filozof veya erdemli kişi olur bu standardın dışındaki tüm şehirler, erdemliolmayan şehirdir. Erdemli hükümdarın felsefeden uzaklaşmasıyla erdemli şehirdebozulma başlar.Sırasıyla timokrasi, oligarşi, demokrasi ve tiranlık yönetimlerinedönüşmüştür. Tiranlık, erdemli şehre en uzak devlet yönetimidir. İbn Rüşd, erdemlişehir olarak kurulmuş ancak sonradan birbirine dönüşerek bozulmuş olan devletörneğine kendi döneminden Muvahhidler Devleti'ni örnek olarak göstermiştir.

Ibn Rushd, one of the Islamic philosophers, attracted the attention of both theEast and the Western world with his thought system. Ibn Rushd was recognized in theWestern world before being recognized in the Eastern world. In the Western world, it has come up with the efforts to reconcile philosophy and religion and has played animportant role in the construction of modern Europe, as the West has accepted.With theidea of politics in the eastern world.The most important work written after Farabî's workon the political philosophy in the Islamic world is Ibn Rushd's Telhisus Siyase liEflatun.Ibn Rushd especially focused on the harmony of philosophy and religion; hebased his political philosophy on Plato, which based politics on ethics.Therefore, IbnRushd interpreted Plato's book Devlet, which deals with political thought.Ibn Rushd has put his political thought on a scientific basis. He presented hisviews on both theoretical and practical aspects of politics. In doing so, the Greekphilosopher took Plato's political thinking as it is sometimes; sometimes stated;sometimes he has made additions from his own world of ideas. Such similarities anddifferences have been noted in this thesis.In order for a person to be happy on a social basis, there must be order andharmony in society. The basic characteristic of this order is morality.As long asindividuals are moral, morality includes the state as a value. Because human andgovernment are similar to each other, one micro and one macro. For the formation of amoral state, moral human beings must be raised.In order to create a decent humanbeing, society must be trained to earn virtues such as justice, bravery and righteousness.According to Ibn Rushd, the prototype of the moral city, which is difficult toestablish, was founded during the time of Prophet Muhammad.Plato thought it washarder to establish a moral city. The reason why the moral city is so important is thathuman beings are the only opportunity to provide the most suitable environment for thepurpose of creation.The head of the moral city becomes a philosopher or a virtuousperson, but all other cities are non-moral cities. The moral city begins to deteriorate withthe moral ruler moving away from philosophy. In turn, it turns into the timocracy,oligarchy, democracy and tyranny. Tyranny is the farthest state administration in themoral city.Ibn Rushd is an example of the State of Muvahhid's, which was founded as amoral city, but which was later broken down by the state.