Şeyh Müfid`in Evâ`ilü`l-Makâlât Fî`l-Mezâhibi ve`l-Muhtârât adlı eserinin mezhepler tarihi açısından değerlendirilmesi

Abstract

İmâmiyye Şîası'nın önde gelen fıkıh, hadis ve kelâm âlimi olan Şeyh Müfîd (Ö. 413/1022) Şiî kelamın oluşmasında önemli rolü olan ve Şiî coğrafyasında kaydadeğer bir öneme sahip belli başlı sayıdaki bilginlerdendir. Şeyh Müfid çok yönlü bir alim olup değişik alanlarda muhtelif eserler veren kendi döneminde Şiâ'nın tanınmış en meşhur kelamcılardandır. Bu yüzden biz de bu çok yönlü kelam âliminin Evâ'ilü'l-Makâlât Fi'l-Mezâhibi ve'l-Muhtârât adlı eserini mezhepler tarihi açısında değerlendirme ihtiyacı duyduk. İlk önce Şeyh Müfid'in hayatı, ilmi kişiliği, eserleri, hocaları ve öğrencileri hakkında kısa bilgi verdikten sonra Şeyh Müfid'in Evâ'ilü'l-Makâlât Fi'l-Mezâhibi ve'l-Muhtârât eseri esas alınarak onun mezhepler hakkındaki görüşlerine yer vermeye çalıştık. Bununla birlikte araştırmamızı yaparken Şeyh Müfid'in mezhepleri tasnifini ve mezheplere yaklaşımı genel olarak ele aldık. Şeyh Müfid'in Evâ'ilü'l-Makâlât Fi'l-Mezâhibi ve'l-Muhtârât eserinin içeriğine değinerek hangi konulardan bahsettiğini, fırkalara yaklaşımını, özellikle İmamiyye ile Mü'tezile'nin itikatta ittifak ettikleri ve mühalif olduklarını konuların neler olduğunu tek tek değindik.Anahtar kelimeler: Müfid, Şiâ, Kelam, İmamiye, Mü'tezile.

Sheikh Müfîd (d. 413/1022), the prominent poem, fiqh and hadith scholar of the Imamiyya Shi'i, is one of a number of scholars of special importance in the Shi'i world, who has an important role in the formation of Shi'i. Sheikh Müfid is a versatile scholar and he is one of the most well known theologians of his time. Therefore, we also need to evaluate this versatile Kelam scholar's work Müfid's Evâ'ilü'l-makâlât fi'l-mezâhibi ve'l-muhtârât in terms of the history of sects. At first, after giving brief information about Sheikh Müfid's life, his scientific personality, his works, teachers and students, we tried to give his opinions about sects by taking Sheikh Müfid's Evâ'ilü'l-makâlât fi'l-mezâhibi ve'l-muhtârât work. However, in our study, we have discussed generally the Sheikh Müfid's classification of sects and his approach to the sects. By evaluating the content of Sheikh Müfid's Evâ'ilü'l-makâlât fi'l-mezâhib'l-muhtârât, we have studied which topics it mentioned, his approach to the sects, and also we have evaluated one by one, especiallay in terms of Imamiyya and Mü'tezile, which topics they agree on and which topics they oppose to each other.Key words: Müfid, Shi, Kalam, Imamiyya, Mü'tezile.