Devr-i hindî, Âyin devr-i revânı, Devr-i kebîr usullerinin usul-vezin açısından karşılaştırılması

Abstract

Yapılan bu çalışmayı hazırlamaktaki amacımız, yedi zamanlı olan Devr-iHindû usulünün Âyin Devr-i Revânı ve Devr-i Kebûr usullerini oluşturmuşolabileceği düşüncesidir. Bu düşünceye açıklık getirebilmek için şu incelemelerinyapılması gerektiğine karar verilmiştir: Devr-i Hindû, Âyin Devr-i Revânı ve Devr-iKebûr usullerinin incelenmesi, Devr-i Hindû, Âyin Devr-i Revânı ve Devr-i Kebûrusullerinde notaya alınan aruz vezinli eserlerin tespiti ve incelenmesi, Devr-i Kebûrusulünde notaya alınan peşrev ve sözlü eserlerin cümle yapısı açısından incelenmesi.Devr-i Hindû, Âyin Devr-i Revânı ve Devr-i Kebûr usulleri darbları açısındanincelenmiştir. Âyin Devr-i Revânı usulünün iki Devr-i Hindû usulünün birleşimindenmeydana gelmiş olabileceği düşüncesiyle yola çıkıldığında darbların hemen hemenaynı olduğu tespit edilmiştir. Devr-i Kebûr usulünde ise darbların ilk bakıştatamamen farklılık gösterdiği görülmüştür.Çalışmanın bir sonraki safhası olan eser incelemesine geçilmiştir. Önce bu üçusulde bestelenmiş, güfteleri aruz veznine uygunluk gösteren eserler tespit edilmiştir.Tespit edilen 664 eserin notaları Aytaç Ergen' in hazırladığı Notam 1 programındantemin edilerek incelenmiştir. Öncelikle incelenen eserlerde kullanılan vezin kalıplarıbelirlenmiştir ve her usul oranlarıyla belirtilmiştir. Her vezin kalıbı her usul içinfarklı bir şema hazırlanarak gösterilmiştir. ncelediğimiz usuller için tercih edilenvezin kalıpları açıkça görülmektedir. Hazırlanan şemalar bize göstermiştir ki; vezinkalıplarının usuller üzerindeki yerleşimi tamamen aynı gibidir, farklılıklar yokdenecek kadar azdır.Yapılan incelemeler sonucunda aruz vezni ile bu usuller arasındaki bağlantıaraştırılmış; aruz vezin kalıpları ve Devr-i Hindû, Âyin Devr-i Revânı, Devr-i Kebûrusulleri notaya alınan eserler ile birlikte incelenerek, bu üç usul arasındaki ilişkinedenler ve sonuçlarla ortaya konmaya çalışılmıştır.

The aim of carrying out this study is to state that Devr-i Hindû rhythm formwith seven beat might have united to shape the Âyin Devr-i Revânı and Devr-i Kebûrrhythm forms. In order to clarify this rationale, it has been decided that the followingstudies should be done: examining the Devr-i Hindû, Âyin Devr-i Revânı and Devr-iKebûr rhythm forms, examining and determining the works with prosodial metrewritten with notes in Devr-i Hindû, Âyin Devr-i Revânı and Devr-i Kebûr rhythmforms, examining the peshrev and oral works with notes in Devr-i Kebûr rhythmforms, in terms of sentence structure.Devr-i Hindû, Âyin Devr-i Revânı and Devr-i Kebûr rhythm forms have beenexamined concerning their strikes. Based on the rationale that Âyin Devr-i Revânırhythm form is the combination of two Devr-i Hindû rhythm forms, it is found thatthe strikes are almost the same. As for Devr-i Kebûr rhythm form, it is observed thatat first glance the strikes were completely different from each otherThe next phase of the study is to examine the musical works. First of all, theworks composed in these three rhythm forms, whose lyrics harmonize with theprosodial metre, has been detected. The notes of 664 detected works have beenstudied with the help of Notam 1 programme by Aytaç Ergen. First, the metres usedin the examined works have been found out and each rhythm form has beenpresented with its proportion. Each metre has been displayed within a differentdiagram for each of the rhythm forms. The metres chosen for the rhythm forms thatwe have been studying on, can be clearly seen. The diagrams show us that theposition of metres on the rhythm forms are almost the same, there is no significantdifference.As a result, it has been concluded that there is a connection betweenthe prosodial metre and Turkish Music sytles. Through examining the prosodialmetre and Devr-i Hindû, Âyin Devr-i Revânı, Devr-i Kebûr rhythm forms along withthe works written with notes, the relation between these three rhythm forms hasbeen revealed with causes and effects.