Teke yöresinde icra edilen gurbet havalarında müzikal açıdan tavır farklılıkları

Abstract

Bu çalışmada Teke yöresinde icra edilen Gurbet Havaları ve buna bağlıolarak Boğaz Havaları incelenmiştir. Burada icra edilen müziğin özellikleriniincelemeden önce yörede yaşayan Türkmen Halkının tarihi geçmişi ve Anadolu'dayaygın olarak yaşamakta olan Türkmen Aşiretlerinin isimleri tespit edilmiştir. Tekeyöresinin folklor haritası çıkartılarak kapsadığı kültür sahası belirlenmiştir.Yörede yaşayan kaynak sanatçılara bizzat ulaşılmış ve daha evvel TRTKurumu ve benzer kurumların repertuarına girmemiş olan 15 Gurbet Havası ve 6Boğaz Havası derlenmiştir. Yörenin müzikal yapısı, örf, adet, gelenek ve göreneklerikaynak sanatçılardan bizzat dinlenip tespit edilmiş ve bu bilgiler ışığında mevcutolan ve yeni tespit edilen ezgiler çeşitli yönleriyle tahlil edilmiştir.Gurbet Havalarının dizi yapısı incelenerek ortaya çıkan birbirinden farklıdizilerin genel karakterleri, ezgilerin söz kısımlarının hangi seslerle başladığı tespitedilerek seyir karakterleri incelenmiştir.Ezgiler karar sesleri itibariyle incelenmiş, hangi seslerde çoğunlukla, hangiseslerde daha seyrek karar verildiği tespit edilmiştir. Bu çerçevede GurbetHavalarının ses genişlik sahası ve bu ezgilerin dağılımı incelenmiştir. (Saz paylarıhariç)Gurbet Havalarının güfteli bölümlerinde kullanılan ezgiler incelenerek,melodik yapıyı oluşturan nota birimleri ve bunların dağılımı incelenmiş, ezgilerinmetronom hızları da tespit edilmiştir.Hangi ezgilerde trillerin kullanıldığı ya da kullanılmadığı araştırılmış, ayrıcatrillerin hangi sesler arasında yapıldığı ve aralıkların koma değerleri tespit edilmiştir.Yöre ezgilerinde Glissando tekniğinin kullanılış biçimleri ve ses aralıklarınınkullanım sahası ile ilgili yoğunluk araştırılmıştır. Gurbet Havalarıyla birlikte icraedilen Boğaz Havalarının çeşitleri ve hangi pozisyonlarda icra edildikleri incelenerektespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Teke, Gurbet Havası, Boğaz Havası.

Foreign Land Melodies that are performed in Teke region and relatedBosphorus Melodies have been reviewed in this study. Before reviewing thecharacteristics of the music performed here, the historical past of Turkmen publicliving in the region and the names of Turkmen Tribes have been determined. Thefolklore map of Teke region has been issued and the covered culture zone has beendetermined.The source singers living in the region have been found and fifteen ForeignLand Melody and six Bosphorus Melodies, which have not been previously includedin the repertoires of TRT and similar entities, have been compiled and during thistime, the musical structure, customs, habits, traditions and convertions of the regionhave been listened from the source singers and determined; and under the light ofthis information, the current and new determined melodies have been analyzed invarious directions.The gamut structure of Foreign Land Melodies has been reviewed, thegeneral characters of different gamut revealed and the beginning sounds of the lyricsof the melodies have been determined and their progress characters have beenanalyzed.The melodies have been reviewed in terms of their ruling sounds, the majorruling in sounds as well as minor ruling in sounds have been determined. Within thisrespect, the sound width zone of Foreign Land Melodies and the allocation of thesemelodies in terms of this respect have been analyzed. (Excluding the stringedinstrument share)The melodies used in the lyric part of the Foreign Land Melodies have beenreviewed, the note units forming the melodic structure and their allocation have beenanalyzed, as well as the metronome speeds of these melodies have been determined.Which melodies used trills and which did not have been researched andfurthermore, the sounds where the trills are made and the comma values of theintervals have been determined.The utilization methods of Glissando technique in the regional melodies andthe sound intervals? sizes as well as their utilization rate have been surveyed. Thetypes of Bosphorus Melodies performed with the Foreign Land Melodies and theposition of performance have been analyzed and determined.