Kanun sazı mızrab tekniğinde sağ ve sol el ayrımı ile ilgili araştırmalar, egzersiz ve melodik etüdler

Abstract

Kanunun icra imkânlarının elverişliliği ve çeşitliliği, zaman içinde birçok yeni çalış tekniklerinin de ortaya çıkması ve uygulanma alanı bulmasına yol açmıştır. ?Kanun Sazı Mızrab Tekniğinde Sağ ve Sol El Ayrımı ile İlgili Araştırmalar, Egzersiz ve Melodik Etüdler? adı altında topladığımız bu tez çalışmasının oluşmasında, kanun sazının, çalınışa değgin çeşitli teknik imkânlara sahip olması yanında, bu çalış biçim ve teknikleri ile müzik alanındaki yenilik ve gelişmelerin birbirini nasıl etkileyip yönlendireceği düşüncesinin büyük oranda etkisi vardır.Bu çalışmada temel olarak, sağ ve sol el fonksiyonlarının birbirinden bağımsız hareket edebilirliği araştırma konusu olarak ele alınmıştır. Konu itibariyle her birinin özel olarak araştırılabileceği ana başlıklara sahip olmasından ötürü tez konusu, sağ ve sol el mızrab tekniğinde, iki elin ayrı fonksiyonlarda çalabilirliğinin sınır ve imkânlarının araştırılması ve örnek çalışmalara yer verilmesi olarak belirlendi.Tezin içeriğini oluştururken ilk olarak kendi dallarında kabul görmüş ve kendi üsluplarını oturtmuş kanun icracılarının, konuya ilişkin ulaşabildiğimiz taksim ve eser icralarının kayıtları konusunda bir alan araştırması, sınırlı sayıdaki bulguların notaya aktarımları (duyum yazımları) ile bunların çözümsel değerlendirmesi yapıldı.Daha sonra sağ ve sol el mızrap tekniğinde ayrı fonksiyonlarda çalma ile ilgili bölümlerini incelediğimiz konuya ilişkin eserlerin ilgili bölümlerinin değerlendirmesi yapıldı.Bununla beraber kanun metodları yanında, çalışmamıza ışık tutan benzer metodlar ve özel ders notlarını inceledik.Araştırma sonucunda ulaştığımız bilgiler ışığında, konuya ilişkin sınıflandırmalar yaptık; bu sınıflandırmaları oluşturulurken Prof. Rûhi Ayangil'in temel kanun eğitimi, sağ ve sol el ayrılmaları ile ilgili yapmış olduğu kişisel çalışmalarından da istifade ettik. Bulgulardan esinlenerek, bulguları yorumlayan ve geliştirici mahiyette ve gelişime açık olarak kişisel, özgün egzersiz ve melodik etüdler yazdık.Yine bu araştırma çerçevesinde, sağ ve sol ele ilişkin yazımların nasıl olması gerektiği sorunsalı ile karşılaştık, sonuçta sağ ve sol elin çalacağı notaların aynı porte üzerinde iki kısımlı yazı ile gösterilmesi suretiyle çözümleme yolunu benimsedik. Buna göre, kuyruğu yukarıda olan notaları sağ elin, kuyruğu aşağıda olan notaları da sol elin çalması gerektiğini de belirtmekte yarar görmekteyiz.?Kanun sazı mızrab tekniğinde sağ ve sol el ayrımı ile ilgili araştırmalar, egzersiz ve melodik etüdler? adlı bu çalışma, konuya ilişkin daha evvel yapılmış, taksim, eser örnekleri ve kişisel çalışmaların derlenmesini, yazılan egzersiz ve melodik etüd çalışmalarının konuyla ilgili bundan sonra yapılacak çalışmalarda örnek teşkil etmesini amaçlamıştır.

The suitability and diversity of the performance possibilities of Kanun caused the emergence of many new playing techniques and such techniques had found the area of implementation in time. Kanun instrument, having various techniques for playing and the idea of how this playing methods and techniques would influence and orient the innovations and developments in the field of music had considerable influence, on formation of this thesis study which we titled as `Researches on the Discrimination of Right and Left Hand in Plectrum Techniques of Kanun (Zither) Instrument, Exercises and Melodic Studies`.Basically in this study, the usability of the right and left hand functions as independent of each other is taken as the subject of the study. Since each of these has main titles that can be examined specifically based on the nature of the subject, we determined the subject of the thesis as studying the limits and possibilities of the playability of both hands with different functions in the right and left hand plectrum technique and as giving sample studies.While forming the content of the thesis, first, we made a field research on taksim (improvisation) and work performance records that we could obtain related to the subject performed by the performers who are accepted in their branches and who had established the own styles, then, transfer of the limited findings into musical notes (hearing notation) and the analytical evaluation of such.Afterwards, we evaluated the concerned sections of the works related to the subject, of which we had examined the related parts with regards to playing with different functions in right and left hand plectrum technique.We examined Kanun methods, similar methods which are suitable for the instrument playing techniques that hold us a light and special course notes.Under the light of the information that we had obtained as a result of the study, we made classifications related to the subject; while forming such classifications, we also benefited from Prof. Dr. Ruhi Ayangil's personal studies on basic Kanun education, right and left hand discrimination. By taking our inspiration from the findings, we wrote personal, original exercises and melodic studies interpreting the findings and in a developing and innovative nature.Again, within the frame of this study, we encountered the problem of how the notation related to right and left hand should be, and as a result, we acquired the solution that the notes to be played by the right and left hand would be shown on the same portrait by notation of two sections. Accordingly, we think that it would be beneficial to underline that the notes with the tails up would be played by right hand and the notes with the flags down would be played with left hand.This study under the title `Researches on the Discrimination of Right and Left Hand in Plectrum Techniques of Kanun (Zither) Instrument, Exercises and Melodic Studies` aimed to compile the previous taksim, work samples and individual studies performed on the subject, and such exercises and melodic studies performed to set an example for the future studies to he conducted in this subject.