Yazılım teknolojilerinde ergonomik grafik arayüz tasarımı etkileşim faktörleri konusunda bir yöneylem araştırması

Abstract

Aritmetik ve mantıksal işlemleri, algoritmik çözümlerle ortaya koyarak, her tür çalışmalarda hassas, kusursuz, hızlı sonuçlar alma olanaklarını sunan bilgisayar teknolojileri, ayrıca; revize etme, tekrarlama, disiplinli ve etkili bir sunu yapabilme üstünlüğü ve hesaplama desteği avantajlarını sağlar. Ayrıca, bilginin işlenmesi, kopyalanabilmesi, taşınabilmesi ve arşivlenebilmesinde büyük bir üstünlüğe sahiptir.Bilgisayar teknolojileri, LAN ve WAN alan ağ ortamlarında sunulan enformasyon olanakları ile, dünya kütüphanelerini, kullanıcının ayağına getirerek, vazgeçilmez bir küresel iletişim aracı olarak, insan yaşamında yerini almıştır.Özellikle tasarımcılar için; insan aklının, hayal gücünün, algı yetilerinin sınırlarını zorlayan ölçüde renk ve görselleme olanakları nedeni ile, bilim ve sanat dünyası için bilgisayar, vazgeçilmez bir üretim unsuru olmuştur. Bilgisayarların örüntü sistemini, uzman olan veya olmayan her tür kullanıcıya açan Grafik Kullanıcı Arayüzler (GUI ), bu anlamda önemlidir ve önemini sürdürmeye devam edecektir.Grafik Kullanıcı Arayüzlerin tarihsel gelişim süreci ve etkileşim alanlarını tanımanın yanında, GUI'lerin kendi yapısal özelliklerinin tanınması, etkileşim faktörlerinin belirlenmesini destekleyen bilimsel araştırma yöntemlerinin ve teknolojik olanakların bilinmesi, ideal bir GUI (Grafik Kullanıcı Arayüz) özellikleri konusunda saptamalar yapmak için gerekli bir çalışma niteliğindedir.1960'da William Fetter'ın ilk defa Bilgisayar Grafiği (Computer Graphics) terimini kullandığı ve çizdiği ünlü ?Boeing Adamı?ndan sonra, İvan E.Sutherland'in bir kızın göz kırpma animasyonunu; 30 Ocak, 1963'de yayınladığı araştırma raporunda sunması, GUI teknolojileri için oldukca ümit verici bir başlangıçdı.Douglas Engelbart'in 1964 yılında Stanford araştırma enstitüsünde ilk fare'yi( Mause ) icad etmesinin ardından, 1973 de, tüm bu alt yapıyı kullanan Xerox Parks Alto'nun labratuarlarında ürettiği; grafik arayüzü, mause'u ve eternet bağlantısı olan ilk deneysel bilgisayar ise, GUI teknolojilerinin gerçekleşmesinin kesin bir kanıtını ortaya koymuştur.Steeve Jobs'un, Xerox Parks Alto'nun laboratuvarlarını gezerken gördüğü bu teknolojiyi, 1984 de önce Apple/Lisa, daha sonra Apple/Macintosh'da uygulayarak ( ?Smalltalk? dili ile geliştirilmiş arayüz ) GUI kullanan bilgisayarlar ile yakaladığı ilk ticari başarının ardından, GUI teknolojilerinin yaygınlaşması, günümüzde;? WYSİWYG-what you see is what you get ? felsefesi ile zirveye ulaşan GUI'lerin serüveninde, devrimsel dönüm noktaları olmuştur.Bu gerçekler ışığında yapılan bu çalışmada, bilgisayar yazılım teknolojilerinde, grafik kullanıcı arayüzlerin tarihsel gelişim sürecindeki devrimsel dönüm noktaları ile birlikte, bu süreçte, arayüzlerin grafiksel yapı değişiklikleri ve etkileşim alanları incelenecektir.Bu inceleme neticesinde yapılabilecek tesbitler ve bu tesbitlerin detaylı analizleri ile; grafik kullanıcı arayüzlerin (GUI) tasarıma etki eden ergonomik faktörlerin ışığında, onların mükemmel hale gelebilmeleri için, hangi kriterlerin göz önünde bulundurulması gerekliliği konusunda, aydınlatıcı bir çalışma olması hedeflenmektedir.Bu çalışmanın; bu güne kadar olan gelişim sürecinin hangi felsefe esasına dayandığı ve bundan sonra da, bu felsefe doğrultusunda hangi noktaya doğru gittiği konusuna ışık tutacak bir çalışma olması öngörülmektedir. Ayrıca tarihsel gelişim sürecinde fiziksel etkileşimli arayüzler (UI) ile yazılım tabanlı grafik kullanıcı arayüzlerin ( GUI ) gelişim felsefelerindeki paralellik ve zıtlık ilişkilerinde dikkat çeken unsurların neler olabileceği konusunda da, belirleyici, aydınlatıcı bir araştırma, bir analiz ve bilgilenme süreci hedeflenmiştir.Çalışma şu bölümlerden oluşmaktadır;1.GİRİŞ2.BİLGİSAYARIN YAPISI VE TARİHSEL GELİŞİM SÜRECİ3.YAZILIM TEKNOLOJİLERİNDE GRAFİK KULLANICIARAYÜZ KAVRAMI VE TARİHSEL GELİŞİM SÜRECİ4.ERGONOMİK BİR GRAFİK KULLANICI ARAYÜZ TASARIMIİÇİN ALGILAMA FAKTÖRLERİ ANALİZİ5.GRAFİK KULLANICI ARAYÜZ BAĞLAMINDA GRAFİK TASARIM6.ERGONOMİK FAKTÖRLER VE GRAFİK TASARIM İLKELERİIŞIĞINDA GRAFİK KULLANICI ARAYÜZ TASARIMI7.SONUÇ8.KAYNAKLAR? TABLOLAR LİSTESİ? RESİMLER LİSTESİ? KISALTMALAR LİSTESİ

Having facilities to get precise, perfect and quick results in all kinds of studies by putting forward arithmetical and logical operations, the computer technologies also provide advantages such as superior revision, repetition, a well-organized and effective presentation as well as calculation support. Furthermore, it has great superiority with respect to processing, copy, transfer and transport and archival storage of data.Making available the libraries worldwide available at disposal of the users in the networks of LAN and WAN, the computer technologies also firmly established their place as a means of global communication tool in the human life.Computer has become an inevitable component of production for science and art, especially for the designers, in the face of color and visualization possibilities challenging even the limits of the human mind, imagination and perception capabilities. That is why the Graphic User Interfaces (GUI) are important and surely to be so from now on is it opens the pattern system of computers to all users, expert or not.In addition to description of the historical development process of Graphical User Interfaces, the recognition of the structural characteristics of GUIs themselves and knowledge of scientific research methods and technological opportunities that support interactive factors is a study required to make any conclusions about an ideal GUI (Graphical User Interface).After the famous ?Boeing Man? drawn by William Fetter in 1960 where he used for the first time the term Computer Graphics, presentation of a blinking girl animation by Ivan E.Sutherland in a research report he published on January 30,1963 has been a quite promising start for GUI technologies.Following invention of the first mouse by Douglas Engelbart (1964) at Stanford research institute, the first experimental computer equipped with the graphic interface, mouse and Ethernet connection and produced by Xerox Park Alto at its laboratories by using all this infrastructure in 1973 has been the conclusive evidence of implementation of GUI technologies.Witnessed this technology during his visit at Xerox Parks Alto laboratories, Steeve Jobs applied this technology first on Apple/Lisa in 1984 and then on Apple/Macintosh. Te first commercial success he gained with the computers using GUI (interface developed by use of the language ?Smalltalk?) and the widespread use of GUI technologies and philosophy ? WYSİWYG (what you see is what you get) have been the revolutionary turning points for the story of GUIs that have already been at the climax.In this study performed under light of these facts, the revolutionary turning points throughout the historical development process of the graphic user interfaces as well as graphical structure changes and fields of interaction of the interfaces are covered.Under light of the determination to be made as a result of this study and detailed analysis of such determination together with the ergonomic factors affecting design o the graphical user interfaces (GUI), this study is intended to be an informative one in the matter of which criteria should be taken into consideration with a view to making them excellent. This study is intended to shed a light on what philosophical background this development process has based upon so far and to which direction it progress in line with such philosophy. Furthermore, it is also intended to be a research, analysis and information process concerning what noticeable items in the parallel and contrary relationship in the development philosophies of the physical interaction interfaces (UI) and software-based graphical user interfaces (GUI) throughout the historical development process.This study is consisted of the following chapters:1.INTRODUCTION2.STRUCTURE AND HISTORICAL DEVELOPMENT PROCESS OF THE COMPUTER3.CONCEPT AND HISTORICAL DEVELOPMENT PROCESS OF GRAPHICAL USER INTERFACE IN THE SOFTWARE TECHNOLOGIES4.ANALYSIS OF PERCEPTION FACTORS FOR DESIGN OF AN ERGONOMIC GRAPHICAL USER INTERFACE5.GRAPHICAL DESIGN IN THE CONTEXT OF GRAPHICAL USER INTERFACE6.GRAPHICAL USER INTERFACE DESIGN ON BASIS OF ERGONOMIC FACTORS AND GRAPHICAL DESIGN PRINCIPLES7.CONCLUSION8.REFERENCES? LIST OF TABLES? LIST OF PICTURES? LIST OF ABBREVIATIONS