Ferhan Şensoy`un metinlerinde geleneksel halk tiyatrosunun çağdaşlaştırılma biçimleri

Abstract

Bu tez çalışması, Ferhan Şensoy'un 60'a yakın oyununun arasından modelleme olarak seçilmiş sekiz oyunda, geleneksel halk tiyatrosunun çağdaşlaştırılma biçimlerini araştırmayı amaçlamaktadır. Çalışmada, çağdaşlaştırılma biçiminin, Ferhan Şensoy'un kendi deyimiyle güncellemenin, ayrıntılı bir şekilde incelenebilmesi için bir sınıflandırma yapılmıştır. Oyunlar üç bölüm halinde incelenmiştir. Bu bölümleme şöyledir:1 Fantastik Kurgu Ve Farklı Kültürler Yoluyla Ülkemiz Politikasına Göndermeler: Şahları Da Vururlar, 2019, Kökü Bitti Zıkkım Zulada2 Bireylerin Gündelik Yaşamından Yola Çıkarak Yazılan Mahalle Temalı Oyunlar: Kahraman Bakkal Süpermarkete Karşı, İstanbul'u Satıyorum3 Uyarlama Oyunlar: Güle Güle Godot, Fişne Pahçesu, Üç Kurşunluk OperaBu oyunlara bakıldığı zaman biçimsel bir çağdaşlaşmadan söz edilebilir. Dil, anlatıcı, oyun bozma, şarkı kullanımı, episodik yapı gibi halk tiyatrosu öğeleri, metinlerde kullanılmıştır. Özgün ve uyarlama oyunlarda, ortak bulgu olarak, tanıdık olanın gücünden faydalanıldığı görülmüştür. Günlük ideojiler, ataerki, toplumsal cinsiyet normları oyunlarda alışageldiğimiz biçimleriyle kullanılmış ve o zamanın gündemine politik taşlamalar yoluyla siyasi iğnelemeler yapılmıştır. Önemli bir diğer nokta da geleneksel halk tiyatrosunun da Brechtyen yabancılaşma yaptığı iddiasıdır. Bu iddia hem Ferhan Şensoy hem de birçok tiyatro insanı tarafından dile getirilmiştir. Ancak bunun için gerekli diyalektik düşünme biçimi, Ferhan Şensoy'un oyunlarında, yerini tanıdık olanın gücüne bırakmıştır. İkili karşıtlıklar üzerinden, otoriter bir tarzda yazılan oyunlarda, güldürme temel hedef halini almıştır.Ferhan Şensoy'un vermiş olduğu oyunculuk eğitimi konusunda yeterli kaynak bulunmadığından, Ortaoyuncular kadrosundan deneyimli oyuncularla röportajlar yapılmıştır. Oyunculuk eğitimini daha kapsamlı olarak anlayabilmek, onun metinlerinde önem arz eden dil kullanımının nasıl uygulandığının altını çizmek, istediği şeylerin oyunculuk ve sahneleme anlamında nasıl irdelendiğinin anlaşılması bakımından önemlidir. Yapılan röportajlar bu incelemenin sonuna ayrı bir bölüm olarak ekleneceAnahtar Kelimeler: Geleneksel Türk Tiyatrosu, Ferhan Şensoy, Çağdaşlaştırma

ABSTRACTThis thesis work intends to research the modernisation forms of the traditional public theatre within the eight plays, which had been selected from nearly 60 plays of Ferhan Sensoy as the modelling. A classification has been made for the study in order to be able to examine the form of modernisation, in his words, to examine the updating, in detail. Plays have been examined in three sections. These sections are;1- Making Reference to the Politics of the Country Through Fantastic Fiction and Through Different Cultures: Şahları Da Vururlar (They Also Kill Shahs), 2019, Kökü Bitti Zıkkım Zulada ( Its Root Has Ceased, the Poison is Stashed)2- Plays With District Themes by Basing Them on Daily Lives of Individuals: (Kahraman Bakkal Süpermarkete Karşı) Heroic Grocer Against the Supermarket, İstanbul?u Satıyorum (I am Selling Istanbul)3? Spin-off Plays: Goodbye Godot, Fişne Pahcesu (Sour Cherry Garden), Üç Kurşunluk Opera (Three Pennies Opera)A formal modernisation can be mentioned when these plays are considered. Elements of the public theatre like the language, narrator, spoiling of the play, use of songs and the episodic structure have been used in texts. It has been discovered in the unique and adapted plays as the common finding that the strength of the acquaint has been benefitted from. Daily ideologies, patriarchy, social sexual norms have been used in the plays in the forms that we had been accustomed to and political sarcasms have been made through political satire for the agenda of that era. Another important point to be considered is the claim that the traditional public theatre alienates people. This claim has been put forward by both Ferhan Şensoy and by many theatre people. However, the required dialectic form of thinking has given way for thestrength of the acquaint in the plays Ferhan Sensoy. Humour has become the principle aim for the plays, which have been written in an authoritative form over double contrasts.Interviews have been performed with the experienced players from the staff of the Ortaoyuncular since sufficient amount of references have not been found about the acting training, which is provided by FerhanSensoy. Being able to understand the acting training in more comprehensive way is important in order to make sense of how the use of language is applied, which is important for his plays and how the issues, which he wants to emphasise, are scrutinised in terms of the acting and the staging. The interviews, which have been performed, will be added at the end of this study as an separate section.Keywords: Traditional Public Theatre, Ferhan Şensoy, Modernisation