Süleyman Feyzî Paşa`nın ``Er-Risâletü`l-Müftezile Fi`r-Reddi Ale`l-Mu`tezile`` adlı eserinin tahkik, tecüme ve değerlendirmesi,

Abstract

Bu çalışmada, Osmanlı Devleti'nin hicrî XII-XIII. asırlarında yaşayan önemli devlet adamlarından Süleyman Feyzî Paşa'nın ''Er-Risâletü'l-Müftezile Fi'r-Reddi Ale'l-Mu'tezile'' adlı risalesinin tahkikli neşri ve tercümesi yapılıp, risalede ele alınan konunun İslam kültürü ve geleneğinde nasıl değerlendirildiği incelenmektedir. Çalışmanın ilk bölümünde müellifin hayatı, eserleri ve görevleri incelenmiş; ikinci bölümünde varlık ve varoluşa dair açıklamalardan sonra melek, insan ve peygamber türlerine dair etimolojik ve ontolojik tahlillere yer verilmiştir. Üçüncü bölüm melek ve insan/peygamber arasındaki üstünlük konusunun Kelam, İslam Felsefesi ve Tasavvuf geleneği açısından ele alınışı, konunun geçirdiği değişimler, taraflara ait deliller ve eleştiriler ile birlikte ele alınmıştır. Tahkikli metin ve tercüme, çalışmanın son bölümünde izlenen yönteme dair açıklamalardan sonra verilmiştir.Anahtar Sözcükler: Süleyman Feyzî Paşa, İnsan, Melek, Peygamber, Üstünlük/Edaliyyet, Kelam, İslam Felsefesi ve Tasavvuf, Tahkik,

In this thesis, Suleyman Feyzi Pasha's, who is one of the Ottoman statesmen in XII-XIII centuries, `er-Risâletü'l-Müftezile Fi'r-Reddi Ale'l-Mu'tezile` is firstly translated and critically edited, then the way of evaluation of the topic, which handled in the Risâle, in Islamic tradition is examined. In the first part of the study, author's life, Works and occupations has been examined. In the second part after the explanations of being and existence, ontological and etymologic analyses has been placed on the concepts of angel, human and prophet. In the third part, the superiority problem between angels and human/prophets in Kalam, Islamic Philosophy and Islamic Mysticism is examined within the scope of criticisms and arguments on the issue and the variations of the problem in the process. The critical edition and translation are placed in the end. Key Words: Suleyman Feyzî Pasha, Human, Angel, Prophet, Superiority/Al- Afdaliyyah, Kalam, Islamic Philosophy and Islamic Mysticism, Textual Criticism.