Kiralama işlemlerinin UMS 17 ve UFRS 16 standartlarına göre karşılaştırılmalı olarak incelenmesi ve şirketlerin finansal durumuna etkisi

Abstract

Kiralama işlemi ile ilgili standartlar, küresel finans piyasalarında şeffaflık, hesap verilebilirlik, güvenirlik ve etkinliğin sağlanmasında uluslararası standartların geliştirilmesini misyon edinmiş olan Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (UMSK) tarafından yayınlamaktadır. UMSK, mevcut durumda uygulamada olan UMS17 Kiralama İşlemleri standardının yerini alacak olan UFRS16 Kiralama İşlemleri standardını 13 Ocak 2016'da yayınlamıştır.Bu doktora tez çalışmasının amacı, UMS17 ile yeni UFRS 16 standartlarını kiracı ve kiraya veren açısından karşılaştırmalı olarak ele alarak benzerlikler ve farklılıklarını incelemek, ihtiyaca uygunluğunun artıp artmadığını araştırmak ve yeni standardın finansal tablolar üzerindeki etkilerini tespit etmektir. Çalışmanın amacına uygun olarak, BIST'te işlem gören (mali kuruluş hariç) ve faaliyet kiralama sözleşmelerini bilanço dışında (dipnot olarak)gösteren şirketlerin dipnotları incelenmiş ve UMS 17 ile UFRS 16'nın karşılaştırılmasına ilişkin finansal tablo kalemlerine finansal rasyo hesaplamaları yapılmıştır. Yapılan hesaplamalardan sonra elde edilen verilerin karşılaştırılmasına ilişkin olarak SPSS programı kullanılarak istatistik analiz ve testler uygulanmıştır.Çalışma sonucu elde edilen bulgulara göre, UFRS 16'nın; şirketlerin kiralamayı raporlama tercihine, kullanma yoğunluğuna ve faaliyette bulunulan sektöre göre farklı olmakla birlikte, kiralamayı kullanan tüm şirketler üzerinde önemli etkilere yol açtığı görülmüştür. Sektör bazında değerlendirdiğimizde ise özellikle imalat sektöründe, şirket bilançolarının gerçek görüntüsüne kavuşacağı, mevcut durumdan daha gerçekçi ve daha objektif bir görüntüye sahip olacağı tespit edilmiştir. Anahtar Sözcükler: UFRS 16, UMS 17, Faaliyet Kiralama İşlemleri, Kira Aktifleştirme.

The standards related to leasing transactions are issued by the International Accounting Standards Board (IASB), which has adopted the mission of developing international standards in ensuring transparency, accountability, reliability and effectiveness in global financial markets. The IASB has issued IFRS 16 Leasing Standard, which will be replaced with the existing IAS 17 Leasing Standard, which was in effect in 13 January 2016. The aim of this doctoral thesis is to examine the similarities / differences by comparing IAS 17 and the new IFRS 16 standards with respect to the tenant and the landlord, investigate whether the appropriateness of necessity has increased and determine the effects of the new standard on the financial statements. In accordance of purpose of the study, the footnotes of companies that are traded on the BIST (except the financial corporation) and the company that shows operating lease arrangement are out of balance sheet (as footnotes) have been reviewed and financial ratio calculations have been made to the financial statement items for comparison of IAS 17 and IFRS 16. Statistical analysis and tests were applied using the SPSS program to compare the data obtained after the calculations made. According the findings obtained from the study result, it has been seen that IFRS 16 leads to important impacts on the all companies that used leasing together with depending on the preference for leasing, the preference for reporting, the intensity of use and the sector in which it operates. When we evaluate the sector on the basis it has been determined that especially manufacturing in company's balance sheet have the real image, the present situation will have a more realistic and more objective image. Key Words: UFRS 16, UMS 17, Operating Lease Transactions, Lease Capitalization