Optimal para alanları kuramı çerçevesinde avrupa parasal birliğinin içerisinde bulunduğu çıkmazlar

Abstract

Optimal Para Alanı Kuram'ı ile ilgili temel çalışmayı 1961'de R. Mundell yapmıştır. Bu kuram ekonomik entegrasyonun son aşamalarından biri olan para birliğine dahil olan parasal alanın optimal bir para alanı olup olmadığını belirli faktörlere açıklayan bir kuramdır. Bu kuramda ülkelerin kendi para birimlerinin değerini, parasal alan içerisinde belirlenen kur ile sabitlemesi ve parasal alan dışındaki ülkelerin para birimleri karşısında ise dalgalanmaya bırakması durumu söz konusudur. Mundell, Kenen ve McKinnon bir parasal alanın optimal bir parasal alan olup olmadığını açıklarken birliğe üye olan ülkeler üretim faktörlerinin mobilitesi, ekonominin dışa açıklık derecesi finansal ve ekonomik bütünleşmenin derecesi, enflasyon oranları arasındaki yakınlık derecesi, asimetrik şokları ve fiyat-ücret esnekliği gibi şartların sağlanması gerektiğini açıklamaktadırlar. Ancak zaman içerisinde geleneksel yaklaşımın yetersizliği anlaşılmaktadır. Kurama yönelik eleştiriler yapılmak olup 1970'lere gelindiğinde bir para alanın optimalliği geleneksel yaklaşımdan farklı olarak birlik içerisinde bulunan ülkelerin para birliğine dahil olmalarından dolayı sağladıkları kazanç ve katlandıkları maliyetler ortaya koyularak değerlendirilmektedir. Bu durum fayda maliyet analiz olarak ifade edilmektedir. Ayrıca birliğe dahil olan ülkeler asimetrik bir şokla karşılaştığında şokların olumsuz etkilerini kendi ekonomik göstergeleri sayesinde en aza indirgeyebiliyorlarsa oluşturulan parasal alan optimaldir. Uluslararası ekonomide önemli bir paya sahip olan AB 1999 yılında kaydi olarak Euro'yu kullanmaya başlamıştır. Birliğin geleceği ve birliğe dahil olan ülkeler açısından Euro alanının optimal para alanı olup olmadığı son derece önemlidir. 2008 yılında yaşanan küresel kriz sonrası Avrupa Parasal Birliğinin optimal olup olmadığı konusu yeniden gündeme gelmiştir. Bu noktadan hareketle bu çalışmada, Euro alanının ele alınan yıllar içerisinde, optimal para alanı kuramının belirlenen ölçütler çerçevesinde, seçili ülkelerin ekonomik göstergeleri temel alınarak Euro alanın optimal para alanı olup olmadığı belirlenmektedir. Değerlendirmeye alınan yıllar içerisinde seçili ülkelerin ekonomik göstergeleri incelendiğinde bir parasal alanın optimal alan olmasını sağlayacak olan ekonomik benzerliği yakalayamadığı görülmektedir. Buna ek olarak yaşanan küresel kriz sonrası parasal alana dahil olan merkez ve çevre ülkeler arasındaki ekonomik farklılığın daha da arttığı gözlemlenmektedir. Optimal para alanı kuramı çerçevesinde bir para alanının optimal para alanı olması için, alana dahil olan ülkelerin ekonomik yapıları açısından uyumsuzluğun değil uyumluluğun olması gerekmektedir. Bu doğrultuda Avrupa Parasal Birliğinin optimum para alanı için belirlenen ölçütleri sağlamadığı görülmektedir. Anahtar Kavramlar: Optimal Para Alanı, Ekonomik Entegrasyon, Euro Krizi

In 1961, R. Mundell did the basic study on Optimal Currency Area Theory. This theory is a theory that explains whether the monetary field included in the monetary union, which is one of the final stages of economic integration, is an optimal area of money. In this theory, it is possible for a group of countries to stabilize the value of their own currencies over the exchange rate determined in the monetary area and to allow them to fluctuate against the currencies of countries other than the monetary area.Mundell explained whether a monetary field is an optimal monetary area, but states that the member states of the union need to provide conditions such as the mobility of production factors, the degree of openness of the economy, the degree of financial and economic integration, the degree of proximity between inflation rates, asymmetric shocks and price-wage flexibility. Mckinnon and Kenen have developed another perspective for theory. McKinnon and Kenen emphasized on the benefit and cost analysis that they can demonstrate the optimal area of any monetary area as a result of the benefit and cost analysis of monetary union. In addition, the monetary area is optimal if the countries involved are able to minimize the negative effects of shocks by their own economic indicators when they encounter any asymmetric shock. It is extremely important for the future of the Union and for the countries involved in the Union whether the euro area is the optimal area of money. After the global crisis in 2008, the question of whether the European Monetary Union is optimal or not is again on the agenda. From this point of view, in this study, it is determined whether the euro area is the optimal money area by considering the economic indicators of selected countries within the framework of the determined criteria of the optimal monetary area theory in the years discussed.When the economic indicators of selected countries are analyzed in the years taken into consideration, it is seen that a monetary area cannot achieve the economic similarity that will ensure that it is the optimal area. In addition, it is observed that the economic disparity between the central and peripheral countries, which are included in the monetary field, has increased further after the global crisis. Within the framework of the optimal monetary field theory, in order for a money field to be an optimal money field, it is necessary to have compatibility rather than mismatch in terms of the economic structures of the countries involved. In this respect, it is seen that the European Monetary Union does not meet the criteria determined for the optimum monetary area.Keywords: Optimal Currency Area, Economic Integration, Euro Crisis