Kastamonulu Haddâd Zâde Siyâhî Ahmed Efendi`nin hayatı ve tasavvufî görüşleri

Abstract

Tezin konusu 18. ve 19. Yüzyılda yaşamış Osmanlı'nın son dönem meşâyihinden Nakşîbendî-Hâlidî şeyhi aynı zamanda Hâlidî el-Bağdâdî'nin halifesi Haddâd zâde Siyâhî Ahmed Efendi (ö.1291/1874)'nin hayatı ve tasavvufi görüşleridir. Tez iki bölümden meydana gelmektedir. Birinci bölümde Haddâd Zâde Siyâhî Ahmed Efendi'nin doğumu, nesebi, gençliği, tedrisatta bulunduğu hocaları, tesirleri, Hicaz'a seferi, Hicaz dönüşü Hâlid el-Bağdâdî'ye intisabı ve bir müddet yanında kalıp halifelik alması konuları incelenmiştir. Kendisine nispet edilen `Risâle-i Haddâzâde` adlı esere, verdiği icazetnamelere, hocalarına, talebelerine ve halifelerine de ayrıca yer verilmiştir. İkinci bölümde ise Siyâhî Ahmed Efendi'ye nispet edilen `Risâle-i Haddâzâde` adlı eserinden tasavvufi görüşlerine yer verilmiştir. Bu eserde bazı vakitlerdeki ezkârdan, müridin günlük yaşantısından, mürşidinin huzurundaki edeplerden, sohbet âdâbından, müridin insanlarla olan münasebetinden, cezbe, ilim, zikir ve Hatme-i Hâcegandan bahsedilmektedir. Anahtar Kavramlar: Nakşibendîlik, Hâlidîlik, Hâlid el-Bağdâdî, Siyâhî Ahmed, Ahmed Hicâbî.

The topic of the thesis is the Naqshih al Qa'id al Qasriyah of the late Mashhayiyah of the Ottoman Empire who lived during the 18th and 19th centuries, as well as the works of the Haddâd Zâde Ahmed Siyahi Efendi (ö.1291/1874) and the Sufi views of the last caliph. The thesis consists of two parts, first one being in, the birth of Haddadizade Ahmed Siyâhî Efendi, his prose, his youth, his instructors, his influences, hijaza expedition, the return of the hejaz to Halid-i Bagdadî and his taking the caliphate alongside the caliphate for a while were examined. The work titled hal Sufi Adabu, which is related to him has been given to his instructors, teachers, students and caliphs.In the second chapter, Sufi views of Sufism are given from Ahmed Siyahi Efendi. In his work, it is mentioned about certain times, the daily life of the disciple, the decency in the presence of the disciple, the conversation precedence, the relationship between the disciple and the people, the attractiveness and the science.Keywords: Naqshiybendlik, Khaldidism, Khaidid-i Baghdad, Ahmad Siyahi, Ahmed Hijabi.