Spor yaralanmalarında spor tesislerinin risk oluşturan kaynak, olay ve etki ilişkisinin incelenmesi

Abstract

Sporun insan sağlığına olumlu etkilerine rağmen, spor yaralanmaları yaygındır. Fiziksel ve psikolojik sonuçlarına ek olarak yüksek maliyetleri, yaralanmaların önlenmesini öncelikli kılmaktadır. Spor tesislerinin fiziki koşullarına bağlı risk faktörlerini tanımlamak, yaralanmaların önlenmesinde çok önemli bir adımdır. Bu nedenle spor tesislerinin yöneticileri risk yönetimi ve ilgili unsurlara gereken önemi vererek planlama yapmak zorundadırlar. Eğlence ve sağlık amaçlı kullanılan spor tesislerinde fiziki koşullara bağlı gelişen spor yaralanmalarının risk kaynaklarını tespit ederek, tesislerin bağlı bulunduğu kamu kurum ve kuruluşlarının bu risk kaynakları için denetleme kriterlerinin yeterliliğini incelemektir. 2015-2018 yılları arası TC. Sağlık Bakanlığı Hitit Üniversitesi Erol Olçok Eğitim ve Araştırma Hastanesi fizik tedavi, acil ve ortopedi polikliniklerine müracaat eden 18-45 yaş arası rekreasyonel amaçlı spor yapan bireyler tespit edildi. Katılımcılardan hangi spor tesislerini kullandığı öğrenildi. Elde edilen veriler doğrultusunda yaralanmalarda risk oluşturan kaynak, olay ve etkisi değerlendirildi. Spor tesislerinin bağlı bulunduğu kamu kurum ve kuruluşlarının yönetmelik ve denetleme kriterleri incelendi. Yaş ortalaması 33,20±6,91 olan 1565 sedanter (%65,8), amatör (%26,3) ve profesyonel (%7,9) sporcuların %45,8'i kamu sektöründe çalışmaktadır. Bireylerin %62,4'ü halı saha, %15,3'ü fitness salonu, %12,2'si kapalı spor salonu, %6,7'si açık spor alanı ve %3,4'ü ise belediye kültür merkezinde yaralanmıştır. Ortalama 30 (29,72) gün iş gücü kaybı gerçekleşmiştir. En yüksek yaralanma oranları alt ekstremitede (%19,5 ACL rüptürü, %5,5 aşil tendon rüptürü, %16,6 ayak bileği burkulması, %13,3 menisküs, %2,5 alt ekstremite kırıkları, %2,7 hamstring yaralanmaları) gözlemlenmiştir. Yaralanmaların 976 tanesinin gerçekleştiği halı sahalardaki risk kaynaklarının %34,1'i özelliğini yitirmiş zemin, %19,4'ü ıslak zemin, %11,1'i güvenlik önlemleri eksikliği olup bu kaynaklar düşme (%40,88), kayma (%21,51) ve çarpma (%19,57) olaylarına neden olmuştur. Bu olaylar sonucu %24,9 ACL rüptürü gelişmiştir. Diğer spor tesislerinde de benzer kaynak, olaylar ve etkileri gözlemlenmiştir. Spor tesislerinin açılış ve işleyiş yönetmelikleri incelendiğinde spor yaralanmalarını neden olan risk kaynakları ilgili standart olmadığı ve denetlemelerin yetersiz olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Spor Tesisleri, Risk Yönetimi, Spor Yaralanmaları, Halı Saha, Fitness Merkezi, Risk Kaynağı

Despite the positive effects of sport on human health, sports injuries are very common. Physical and psychological consequences in addition to high costs makes prevention of injury a priotity. Identifying the physical condition dependent risk factors of sports facilities is a crucial step in injury prevention. Sports organisations and businesses also have to consider and manage the risk management and risk management elements. Determining the sources of risk of sports injuries due to physical conditions in sports facilities used for recreational and examining the adequacy of the auditing criteria for these risk sources of public institutions and establishments where the facilities are connected. Between the years of 2015-2018 the T.C. Ministry of Health Hitit University Erol Olcok Education and Research Hospital physical therapy, emergency and orthopedics clinics between the ages of 18-45 who applied to sports recreational and health persons were determined. It was learned from which sports facilities the individuals used. With the data obtained, the risk, source, event and effect of risk were evaluated.The regulation and inspection criteria of the public institutions and organizations where the sports facilities are connected were examined. The average age of 33 is 1565 sedentary (65.8%), amateur (26.3%) and professional (7.9%)45.8% of individuals were working in the public sector. 62.4% of the individuals were injured in the carpet field, 15.3% in the fitness center, 12.2% in the indoor sports hall, 6.7% in the outdoor sports area and 3.4% in the municipal cultural center. On average, 30 (29,72) days lost work force. The highest injury rates in the lower extremity (19.5% ACL rupture, 5.5% Achilles rupture, 16.6% ankle sprain, 13.3% meniscus, 2.5% lower extremity fractures, 2.7% hamstring injuries) ıt was observed. 34.1% of the risk sources in the carpet fields where 976 of the injuries occurred were deficient ground, 19.4% were wet ground, 11.1% were lack of security measures, these were fall (%40,88), slip (%21,51) and impact (%19,57) caused the events. As a result, %24,9 ACL ruptures developed. When the opening and operating regulations of the sports facilities are examined, it is determined that the sources of risk that cause sports injuries are not the relevant standard and the audits are insufficient.Keywords: Sports Facilities, Risk Management, Sports İnjuries, Carpet Field, Fitness Center, Risk Source