İş kazaları ve meslek hastalıklarında işveren iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekiminin hukuki sorumlulukarı

Abstract

Hızla gelişen ve değişen teknolojinin çalışma ortamında meydana getirdiği riskler, işsağlığı ve güvenliği konusunda önlemler alınmasını gerektirmiştir. İş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması sosyal devlet ilkesinin bir gereğidir. Anayasa'nın 56. maddesinde bireylerin sağlıklı bir çevrede yaşama hakkına sahip olduğu, Devletin herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığını sürdürebilmesi için gerekeni yapmakla yükümlü olduğunu düzenlenmiştir.Bu amaçla İş Kanununda, işverene önemli borçlar yüklenmiştir. İşyerinde is sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınması zorunluluğu, işverenin isçiyi gözetme borcunun kapsamında yer alan başlıca yükümlülüklerden biridir. İşverenin, işsözleşmesinden doğan işsağlığı ve güvenliği önlemleri almaya ilişkin gözetme borcunu düzenleyen kurallar, hem Borçlar Kanununda hem de İşKanununda yer almıştır. İşveren, gözetme borcu gereği, is sağlığı ve güvenliğinden doğan yükümlülükleri yerine getirmek zorundadır. Buna karşılık işçi de işveren tarafından alınan işsağlığı ve güvenliği önlemlerine uymakla yükümlüdür.Gözetme borcuna aykırı olarak, is sağlığı ve güvenliği yükümlülüklerini yerine getirmeyen işveren, hukuki, idari ve cezai yaptırımlarla karşılaşacaktır. Hukuki yaptırımlar olan, maddi, manevi tazminat ile destekten yoksun kalma tazminatı Borçlar Kanununda (m. 46, 47 ve 45) düzenlenmiş olan yaptırımlarken işçinin is güvenliğine sahip olmayan işyerinde çalışmaktan kaçınma hakkı hem Borçlar Kanunu (m. 325) hem İş Kanununda (m. 83/3), işsağlığı ve güvenliğine aykırılık nedeniyle işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle derhal fesih hakkı ise İş Kanununda (m. 83/5) yer almaktadır.İşyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınması hayati bir önem taşımaktadır. Bu önlemler alınmadığı takdirde, işyerlerinde işkazası ve meslek hastalıkları meydana gelmekte, bu durum ise, isçinin hastalanmasına veya sakat kalmasına, hatta ölümüne yol açmaktadır. Ayrıca, is kazaları ve meslek hastalıkları işveren ve ülke bakımından da, büyük ekonomik kayıplara yol açmaktadır. Dolayısıyla sorunun hem insancıl, hem sosyal, hem de ekonomik yönü bulunmaktadır.İş kazası halinde sigortalıya veya hak sahiplerine Sosyal Sigortalar Kanunu tarafından çeşitli yardımlar sağlanır. Bunlar sağlık yardım ve hizmetleri ve parasal yardımlardır. Bir olayın iş kazası sayılabilmesi için kazaya uğrayanın sigortalı olması ve olaylazarar arasında illiyet bağının bulunması gerekmektedir.Kurum, bu yardımları yaptıktan sonra ödediği miktarı işveren ve üçüncü kişilere rücu edebilir. Üçüncü kişiler, kasıtları ya da kusurları varsa sorumlu olurlar. Üçüncü kişilerin kasıt ve kusuru kavramına ihmal, hafif ihmal halleri de girmektedir. Üçüncü kişiler hakkında kusursuz sorumluluk hükümleri uygulanmaz.

In recent years, proliferating technology causes high risks in working environment and that issue provides taking measures about occupational health and safety. Providing occupational health and safety is fundamental element of social state. 56th article of the constitution states that; individuals have a right to live in a healthy environment, and the state has the responsibility of providing the conditions to save individuals life, physical and mental health.For this purpose, labor law gives important roles to employers in this field. The necessity of taking occupational safety and health measures in workplace is a primary obligation as part of employers' duty of supervision. Employers' occupational health and safety responsibilities for supervision took place within both labor law and law of obligations. The employer, because of the supervising obligation must fulfill the responsibilities derived from the occupational health and safety. As a result, the worker is also responsible to adjust with the environment assured by the employer for the occupational health and safety conditions. Regarding to the supervising obligation principle, the employer who did not fulfill the obligations for the occupational health and safety conditions, will be subject to some legal and administrative sanctions. While the articles which arrange the fiscal, moral compensations and compensations for being deprived from support are stated in the Debts Law (Art. 46, 47 and 45), as a legal sanction, the avoiding right from the working in the work place having no the safety of the worker is stated in both Debts Law (Art. 325) and Labor Law (Art. 83/3). Because of the disagreement on the occupational health and safety, the right of immediate annulment of the work agreement for the worker is stated in Labor Law (Art. 83/5).Taking occupational safety and health measures in workplace is critically important. If these measures are not taken, occupational accident and diseases will occur in workplace, this results not only sickness or injury but also death. Furthermore occupational accident and diseases cause great economic loss for employer and country. Consequently problem has a humanistic, social and economical point.In case of an occupational accident, various assistances are provided to the insured and the rightful by Social Insurance Association (SIA). These are health aid and health services and monetary assistances. It is needed for an event to be respected as an occupational accident that the casualty is an insured and there is a causality connection between the event and injury.