İş güvenliğinde saha gözlem raporları

Abstract

Çalışanların tehlike ve risklerden korunması amacıyla 6331 Sayılı Kanun'la işverene yüklenen görevlerin en önemlilerinden birisi risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmaktır. Risk değerlendirmesi, önce çalışanları korumak sonra da işyerini ve belki de işyerinin çevreye verebilmesi muhtemel zararlardan, başka kişi ve kuruluşları korumak amacıyla yürütülmesi gereken bir faaliyettir. İşçilerin her türlü tehlikelerden ve risklerden korunması işverenin görevidir. Çünkü çalışanın işini yaptığı sırada beden ve ruh sağlığına yönelen tehlikelerin kaynağı, işverenin iş organizasyonu kapsamında yürüttüğü faaliyetlerin sonucudur. İşçi, iş sözleşmesi ile işverenin iş organizasyonuna dâhil olur ve işyeri ortamının yaratacağı fiziki tehlikelere açık hale gelir. Bu nedenle işveren, iş sözleşmesinden doğan bir borç olarak çalışanı gözetmeli, onun iş sağlığı ve güvenliğini sağlamalıdır. İşvereninin, çalışanları gözetme borcunu yerine getirebilmesi ise tüm işyerlerinde (kamu-özel) risk değerlendirmesi yapılması ile mümkün olabilecektir.Düzenlenen 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve buna bağlı yönetmelikler ile Risk Değerlendirmesinin yapılması gerekliliği açıkça ifade edilmektedir. Ancak bu şekilde çalışanlar işverenin iş organizasyonu içerisinde tehlike ve risklerden korunabilecektir. Risk değerlendirmesi yapmayan işverenler kanun karşısında da iş kazası ve meslek hastalıklarının yaşanmasına onay vermiş olmaktadır. Çünkü işveren ancak risk değerlendirmesi ile tehlike ve riskler konusunda bilgi sahibi olabilecektir. Kamu ve özel sektör işletmelerinin 6331 sayılı Kanunun kapsam içerisinde yer alan işletmelerde olası bir ölümlü iş kazası yaşanması durumunda işverenin, hatta iş güvenliği uzmanında hapis cezasına çarptırılmasına kadar götürebilecek yaptırımlar olabilecektir. Bu sebeple risk değerlendirmesinin doğru ve eksiksiz bir şekilde yapılmış olması ve etkin olarak kullanılabiliyor olması hem işveren hem de iş güvenliği uzmanı için büyük önem taşımaktadır. İşyerinde çalışanlar için güvenliği sağlamak ancak ciddi yapılmış ve yapıldıktan sonra gerçek anlamda uygulamaya konulmuş ve gerektiğinde revizyona tabi tutulmuş yani etkin olan bir Risk Değerlendirmesi ile mümkün olabilecektir. Fakat maalesef uygulamada risk değerlendirmesi bu kadar etkin kullanılmamaktadır. Risk Değerlendirmesi genellikle orta ve küçük çaptaki işletmelerde çoğu zaman İş Güvenliği Uzmanı tarafından hazırlanan ve işverence kontrol edilmeden imzalanıp kaldırılan bu sebeple de amacına hizmet edemeyen bir evrak haline dönüşmektedir. Bu noktada amaç çalışanın sağlığını ve güvenliğini gözetmek ise daha az karmaşık ve çok da fazla kuralları ve kalıpları bulunmayan fakat yine de yazılı bildirim yaparak iş güvenliği uzmanını da kanun karşısında koruyacak; işverene de tehlikeleri ve çözümlerini daha hızlı kolay ve anlaşılır hale getirecek bir dökümanın hazırlanması uygun olacaktır.Bu çalışmada mevzuat ve standart tarama yöntemi uygulanarak, ilgili bilimsel çalışmalardan faydalanılarak, bir risk değerlendirme ve saha gözlem raporu örneği yardımıyla; risk değerlendirmesinin ve saha gözlem raporunun önemi ve gerekliliği; nelere dikkat edilerek, nasıl ve hangi yöntemlerle yapılması gerektiği, kullanımdaki amaç ve farklılıkları ve sonuç olarak saha gözlem raporlarının içeriği ve faydaları netleştirilmeye çalışılmıştır.

One of the most important obligations imposed on the employer within the meaning of the Law no. 6331 for protecting employees from dangers and risks is to make a risk assessment or have it made. Risk assessment is an activity that should be carried out firstly for protecting the employees and secondly for protecting the workplace as well as other persons or establishments from the possible dangers that may be caused to the environment by the workplace. It is employer's obligation to protect employees from any dangers and risks. This is because that the source of the dangers posed to employee's physical and mental health during work results from the activities conducted within the scope of working organization by the employer. Employee is included in employer's working organization with the labor agreement and becomes open to the physical dangers that may be created by the workplace environment. Therefore, as a liability arising from the labor agreement, employer must observe the employee and ensure his/her occupational health and safety. Employer's fulfilling his/her liability to observe the employees will be possible by performing risk assessment at all workplaces (public-private).The requirement for performing Risk Assessment is explicitly stated with the Occupational Health and Safety Law no. 6331 and related regulations. This is the only possible way to be able to protect employees from dangers and risks within employer's working organization. The employers who have not performed a risk assessment are considered to approve the occurrence of work accidents and occupational diseases before the law. This is because that the employer could be informed about dangers and risks only with risk assessment. If a work accident resulting in death occurs in a public or private sector establishment covered within the meaning of the Law no. 6331, there would be sanctions even causing to the imprisonment of the employer, or even of the occupational safety specialist. Therefore, carrying out the risk assessment correctly and completely and using it actively are very important for both the employer and the occupational safety specialist. Ensuring safety for those who are employed at the workplace would only be possible with a Risk Assessment that is performed seriously, enforced in real terms after its performance and revised as necessary. However, risk assessment is not used so actively in practice unfortunately. In SMEs, Risk Assessment is usually becomes a document which is prepared by the Occupational Safety Specialist and signed and put aside by the employer without controlling, accordingly which cannot serve for its purpose. Here, if the aim is to observe employee's health and safety, it will be suitable to prepare a document which is less complicated and does not contain too many rules and patterns, but also which will protect the occupational safety specialist before the law with written notification and make dangers and their solutions easier and more understandable.This study attempts to clarify the importance and necessity of the risk assessment and site observation report, what considering what, how and with which methods it should be carried out, purposes and differences in use and consequently the contents and benefits of site observation reports by applying legislation and standard scanning methods, utilizing relevant scientific studies and with the help of a risk assessment and site observation report.