Çalışanların güçlendirilmesi: Antalya bölgesi otel işletmelerinde uygulama araştırması

Abstract

ÖZET ;,* S iff J>-. `1 İ : i '-' i 'is. ! '?'?' ?= Rekabet şartlannın giderek yoğunlaşması ve teknolojinin çok hızlı bir şekilde taklit edilebilmesini sağlayan gelişmelerin -{reverse -enginnering-geri mühendislik) ortaya çıkması ile birlikte firmaların ellerindeki en önemli rekabet aracının insan kaynakları olduğuna dair düşünceler daha fazla taraftar bulmaya başladı. Bunun sonucunda insanın işyerindeki hareket alanını genişletmeye ve onun organizasyona olan katkısını artırmaya yönelik değişik öneriler akademisyenlerin ve uygulayıcıların gündemini işgal etmeye başladı. Özellikle 1980'lerden sonra yoğun olarak tartışılmaya başlanan Toplam Kalite Yönetimi, Yetki Göçerimi (delegation), Takım Kurma ve Geliştirme ve 1990'lann başında gündeme oturan Öğrenen Organizasyon modeli hep insanı organizasyonun merkezine oturtmayı ve organizasyona değişik açılardan daha fazla katkı yapmasını sağlamayı amaçlayan yönetim teknikleridir. Bu yaklaşımların hepsinin talep ettiği bir insan tipi vardır: işine ilişkin sorumluluk ve karar alabilen ve bunu yaparken tamamen kendi inisiyatifini kullanabilen yani 'güçlendirilmiş' insan. Durum böyle olunca 'güçlendirilmiş çalışan' ve 'güçlendirilmiş işyeri' kavramları hem yöneticilerin hem de akademisyenlerin gündemini giderek artan yoğunlukta işgal etmeye başladı. Konunun görece yeni olması ve uygulamaya ilişkin örneklerin çok az olması sebebiyle diğer bir çok kavram üzerinde olduğu gibi güçlendirme kavramı üzerinde de bir görüş birliğine varılmasını zorlaştırmaktadır. Ayrıca güçlendirme kavramının motivasyon, liderlik, yetki devri gibi kavramlarla yakından ilgili olması ve çok boyutlu olması da kavram üzerinde bir mutabakatın sağlanmasını zorlaştırmaktadır. Bu çalışma otelcilik sektöründe çalışanların güçlendirilme algılarını ve işyerlerinin güçlendirilme derecelerini ölçmeyi amaçlamış ve bu konularda hem akademik alanda hem de uygulama alanında görülen eksikliklere bir katkı yapmayı amaçlamıştır. Otelcilik sektörünün seçilmesindeki başlıca etken busektörün güçlendirmeyi en acil talep eden sektörlerin başında gelmesidir.: / £ Z il Hizmet üretimi ve tüketiminin eşzamank yaşandığı, hizmeti üreten ile füketenf jA,< ' ''' x; t» yüz yüze olduğu ve farklı kültürel arka plana sahip kişilerin beklentilerisin' hemen karşılanmasını gerektiren bu sektör, işine ilişkin konularda bağımsız kararlar alabilecek ve uygulayabilecek çalışanları talep etmektedir. Bu sebeple güçlendirme ihtiyacı otelcilik sektöründe çok acil şekilde hissedilmektedir. Antalya ise bütün bu özellikleri bünyesinde bulunduran bir yer olması sebebiyle araştırma alanı olarak seçilmiştir. Çalışmanın başlıca bulguları arasında bazı hususlar one çıkmaktadır. Birincisi Türkiye'de güçlendirmeye ilişkin akademik çalışma sıkıntısı çekilmektedir, ikincisi, otelcilik sektöründe çalışanlar kendilerini 'orta derecede güçlendirilmiş' hissetmektedirler. Üçüncüsü, demografik özellikler dikkate alındığında çalışanların güçlendirilme algıları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklar gözükmemektedir.

, SUMMARY * %/%£) İ 1 1 Due to increasing intensity of competition and immediate immilation^ ' technological developments (i.e., reverse engineering) the idea that the firms' most important asset is its human capital has gained tremendous support Hence, the academics and professionals have been suggesting that it is inevitable to enlarge the area of movement and the degree of participation of the employees. Since the 1980s managerial approaches such as Total Quality Management, Delegation, Teams and Team Development and Learning Organisation have all suggest that human resources should be placed at the centre of the organisation and their participation to the organisation must be increased. The human typology that all these approaches require is the empowered employee, i.e., the person that can make decision and take initiative about his/her job. Hence, the terms 'empowerment' and 'empowered organisation' have increasingly been on the top of the agendas of both the academics and the professionals. Since empowerment is a relatively new approach there is scarcity of applied models. Hence, as many other terms, there is no unanimously accepted definition of empowerment In addition, empowerment is closely related to terms such as motivation, leadership, delegation. It also is a multi-dimention term. All these reasons make it impossible to reach a consensus over its definition. This study is an attempt to measure the degree of empowerment perception of hotel employees in order to fill the gap that is apparent in both academic and professional areas. The major reason of selecting the hotel industry is that it is an industry that requires empowerment most urgently. In this industry, production and consumption of service occur simultaneously. The producer and consumer of the service are face to face and the consumerst^'rs%njf^% generally have different cultural backgrounds. All these factors eöuîm (an-C?) g S jj employee who is loyal and can make and apply the decisions independently;`'.;-? £ i Antalya is chosen as the area of research due to its richness in tourism and hotel industry. Amongst the main findings of the study these are of main importance. First, there is lack of study about empowerment in Turkey. Second, hotel employees perceive themselves as medium-degree empowered. Third, in terms of demographic factors, there is no statistically significant differences amongst the employees.