ISO 9000 ve QS 9000 kalite sistem gereksinimlerinin incelenmesi ve sanayi uygulamaları

Abstract

A' ^ ^'3,^, >¦ 4 ` /v, V` ^ ÖZET I-sfC^SIl Teknolojinin hızlı bir şekilde ilerlemesi ve taklit edilmesini sağlayan gelişmelerin ortaya çıkması ile birlikte rekabet şartları da giderek yoğunlaşmaktadır. Firmaların, bu rekabet ortamından daha avantajlı çıkmasını sağlayacak araçlardan birisi de, sahip oldukları ve uyguladıkları kalite yönetim sistemleridir. Ülkemizde son yıllarda gerek bilim çevreleri, gerekse endüstriyel çevreler, kalite yönetim sistemlerine daha yakın bir ilgi duymakta ve artık bu yönetim sistemlerinin yararlarını tartışmak yerine nasıl ve hangi koşullarda işletmelere uygulanması gerekliliğini ön plana çıkarmaktadırlar. Bu bağlamda, Türkiye'de, sanayi ve hizmet sektöründe en çok uygulanan ISO 9000 kalite yönetim sistemi ile otomotiv sektöründe hızla yayılan QS 9000 kalite yönetim sistemlerinin incelenmesi önem kazanmaktadır. ISO 9000 kalite yönetim sistemine yönelik Türk akademik çevrelerinde çok sayıda araştırma yapılmış olmasına rağmen QS 9000 kalite yönetim sistemine yönelik önemli çalışmalar henüz yapılmamıştır. Bu çalışmada, ISO 9000 ve QS 9000 kalite yönetim sistemlerinin genel değerlendirmesi, farklılıkları ve işletmelere adaptasyonu ile, her iki kalite yönetim sisteminin güçlü ve zayıf yönleri incelenmeye çalışılmıştır. Çalışma toplam dört bölümden oluşmaktadır; Birinci bölümde, konunun önemi, amacı, kapsamı ve bu konudaki problemler ortaya konulmuştur. İkinci bölümde, ISO 9000 ve QS 9000 kalite yönetim sistemlerine genel bakış yapılmış ve dokümantasyon ve teorik kısım incelenmiştir. Üçüncü bölümde, ISO 9000 ile QS 9000 kalite yönetim sistemleri arasındaki farklılıklar incelenmiştir. Dördüncü bölümde, ISO 9000 ve/veya QS 9000 kalite sistemi uygulayan işletmelere yönelik yapılan anket çalışması ve bu çalışma sonuçları değerlendirilmiştir. Araştırma neticesinde, ortaya konulan üç adet hipotezden iki adedi kabul edilmiş, bir adedi ret olarak sonuçlanmıştır. Sonuç ve öneriler kısmında tüm çalışmaların genel yorumlaması yapılarak çalışma tamamlanmıştır.

if *t V / it.ft ----- -..? SUMMARY H*tu *,fc Rapid development of technology and especially developments that feciliate^^^^^of* technology conditions of competition are getting increasingly tough. One of the means to survive under such difficult conditions is the quality management systems that the firms aquire and implement. Now a days both academicians and industrialists recognise the importance to the quality management systems and focus on the ways of improving the quality system. In this concern, analyses of both the quality management system called ISO 9000 that is widely used in the manufacturing and services sectors and QS 9000 in the automotive sector become more and more signuficant and necessary in Turkey. Although many studies have been conducted on ISO 9000, no series studies are done on QS 9000 In our study a general evaluation, comparison, ways of adaptation to the firms and strenghts and weaknesses of the two quality management systems have tried to be analysed. This thesis is composed of four chapters. The first chapter is general introduction to the quality systems issue. In the second chapter ISO 9000 and QS 9000 quality management systems are described and their styles of documentation are shown. In the third chapter a comparison between these two systems has been done. In the fourth chapter a questionnaire study on firms that use both systems. As a result of this study, it is found that after these firms that firstly used ISO 9000 adapted themself for QS 9000 their effectiveness on quality management and their customers satisfaction improved however their general management performance did not change.