Çin`in gelişen ekonomik yapısının izleyeceği stratejilere etkisi

Abstract

IV ÖZET Dünyanın en kalabalık ve en büyük ülkelerinden biri olan Çin Halk Cumhuriyeti, 1990'h yılların başından beri büyüyen ekonomisi ile dünyanın yeni gözdesi olmaya aday ülke konumuna gelmiştir. Bu çalışma, ilerde büyük bir güç olacağı stratejistler tararından kabul edilen Çin Halk Cumhuriyetinin hızla büyüyen ekonomisinin bu ülkenin dünya üzerinde izleyeceği geleceğe yönelik stratejilere etkisini incelemiştir. Birinci bölümünde, Çin Halk Cumhuriyetinin tarihi, temel göstergeleri, devlet yapısı ve bir ülkenin dünya içindeki gücünün göstergeleri olan askeri, nüfus ve enerji parametreleri incelenmiştir. Bundaki temel amaç, Çin Halk Cumhuriyeti hakkında genel bir bilgi arz etmek ve ilerideki bölümler için alt yapı oluşturmaktır. İkinci bölümde, Çin Halk Cumhuriyetinin 1990'ların başında uygulamaya başladığı, `Sosyalist piyasa ekonomisi` olarak adlandırdığı sistem incelenmiştir. Çin Halk Cumhuriyetinin yükselen ekonomisi, kendi politikaları ışığında sürüklemeye çalıştığı Asya-Pasifîk bölgesindeki ekonomik dinamizmi ve büyük pazarına yapılan yabancı yatırımlar, önümüzdeki yıllarda Çin'in politik ve askeri alanda bu büyümeyi kullanarak dünya üzerindeki etkisini artırabileceğinin işareti olarak görülebilir. Üçüncü bölümde incelenen örgütler, değişen güvenlik politikası ışığında diğer ülkelerle ekonomik, askeri ve siyasi ilişki kurma isteğinin özellikle Asya-Pasifîk bölgesinde yoğunlaştığım göstermiştir. Bu örgütlerin en önemlileri çalışmada incelenmiş, Türk Cumhuriyetlerinin de içinde yer alması bakımından Türkiye'yi yakından ilgilendiren Şanghay İşbirliği Örgütü diğer örgütlere göre daha kapsamlı ele alınmıştır. Çin Halk Cumhuriyetinin hızla büyüyen ekonomisine ülke içi enerji kaynaklarının yetersiz kalmaya başlaması ve petrol ithal eden ülke konumuna gelmesi Çin Halk Cumhuriyetinin dış politikasının özellikle Orta Asya ve Ortadoğu üzerinde yoğunlaşmasına neden olmuştur. Orta Asya'da Rusya ve Türkiye ile, Ortadoğu'da ve Asya'da Amerika Birleşik Devletleri ile girdiği güç mücadeleleri ekonomik ilişkilerin ışığında dördüncü ve son bölümde detaylı olarak incelenmiştir. *'*(

SUMMARY People of China Republic, the most crowded and one of the biggest countries of the world, has become the new favorite from the beginning of 1990 with its growing economy. In this work, the rapid growing economy of China, which will become a super power in the future as verified by the strategists, and the effect of this economy to the future strategies of other countries are investigated. In the first chapter, the history of China, and the main indicators such as military, population and energy parameters which represent the power of a country in the world are studied. The main aim in this chapter is to present the general information about China and to constitute the substructure of the following chapters. In the second chapter, the system which is put into practice in the beginning of 1990, known as `socialist market economy`, is examined. The growing economy of China, the economic dynamism forced by its own politics in the Asia-Pacific region and the foreign investments in its big market can be seen as a sign of enhancing its effect in political and military fields in the future. In the third chapter, the inclination of economic, military and political relationship establishments of People of China Republic, especially in Asia-Pacific region with its changing security politics is studied. Shangai Cooperation Organization, which is one of the most important of these establishments due to its inclusion of Turkish Republics, is investigated in more detail. Because of insufficiency of the internal energy sources of China and its current position as a petroleum importing country causes to intensifying of its external politics especially in the Middle Asia and in the Middle East. The force struggles for People of China Republic with Russia and Turkey in the Middle Asia and with U.S.A. in the Middle East are studied in detail in the fourth and last chapters.