Ortadoğu denkleminde Turkiye-Suriye ilişkileri

Abstract

Bu çalışma Suriye'nin dışişleri politikasını ve Türkiye ile olan ilişkilerini incelemektedir. Suriye'nin mevcut durumunu, halihazırdaki dış politikasını ve komşuları ile ilişkilerini anlayabilmek için ülke ile ilgili genel bilgilere haiz olunması ve tarihsel bir perspektiften bakılması gerekliliğine inanılmaktadır. Dolayısıyla bu çalışmada öncelikle ülke hakkında genel bilgiler verildikten sonra ilk çağlardan Osmanlı yönetimine uzanan daha sonrasında ise ülkenin Fransa'dan bağımsızlığını kazanması ve sonrasında Baas rejimini de içeren tarihsel arka plan tasvir edilecektir. Ortadoğu bölgesi uzun yıllar Osmanlı İmparatorluğu yönetiminde kaldıktan sonra, Avrupalı devletlerin sömürgesi durumuna düşmüş ve daha sonra ise keyfi olarak çizilmiş sınırlar sonucunda birçok yeni devlet türemiştir. Bunlardan biri de Suriye'dir. Komşuları ile çeşitli problemler yaşayan Suriye'nin Türkiye ile arasındaki temel uyuşmazlık noktaları; Hatay sorunu, Suriye'deki Türk nüfusun varlığı, su sorunu ve en önemlisi Suriye'nin Türkiye aleyhine teröre verdiği destektir. İki ülke arasında süregelen su sorunu da eklenince, Suriye yönetimi bölgedeki en güçlü ülke durumunda olan komşusu Türkiye'yi zayıf duruma düşürecek her türlü hareketi desteklemekte sakınca görmemiştir. Türkiye aleyhindeki faaliyetlerine tüm uyarı ve baskılara rağmen uzun yıllar devam etmiştir. Bu durum ancak 1998 yılındaki Türkiye'nin, bilhassa ordunun girişimi ile, bu durumun devamının iki ülke arasında savaşa neden olacağı uyarıları sonucunda, Suriye'nin geri adım atması ile kontrol altına alınabilmiştir. 1998 sonrası dönemde iki ülke ilişkilerinin daha sorunsuz bir seyir izlediği görülmektedir. Soğuk Savaş'ın sona ermesi ile ve Hafız Esad'ın yerine oğlu Beşar Esad'ın gelmesi sonucu kabuk değiştirmeye çalışan Suriye, ülkede birçok alanda reform çalışmalarına hız vermiştir fakat bunların yakın gelecekte başarıya ulaşacağını söylemek güçtür.

This dissertation is a study of Syria's foreign policy and her relations with Turkey. In order to comprehend both the existing situation in Syria, her current foreign policy and her relations with the neighboring countries, there exits the belief in the necessity of firstly acquiring general knowledge about the country and adopting an historical perspective. Therefore, in this work, after providing basic information about the country, historical background starting from ancient periods to Ottoman Empire's rule then including the era that the country gained her independence from the French rule and the following Ba'th rule, will be depicted. Middle East after being ruled by Ottoman Empire for centuries became the colony of the European countries particularly France and United Kingdom. With the demise of this colonial rule, several new states emerged as a result of arbitrarily drawn boundaries. One of those was Syria who has experienced several problems with her neighbors and with Turkey as well. Those problems can be named as the question of Hatay, the Turkish population in the country, water problem and last but not least Syria's support for the terrorist organizations that act against Turkey. As the water problem gained importance, Syrian government did not hesitate to support any kind of act that would help to diminish the power of Turkey. Syria, has continued its hostile attitudes towards Turkey for years despite of all warnings. This situation could only be taken under control by the side stepping of Syrian government as a result of the serious warnings of Turkey in 1998, particularly initiated by the efforts of high rank Turkish army officials who stressed that the continuation of this situation would result in a war between two countries. Since then, the relations between two countries' seem to follow a smoother path. With the demise of the Cold War and as the rule of the country has shifted from Hafez Asad to his son Bashar Asad, Syria has been in searchVI of a process of change. But it is hard to claim that latest reform efforts may reach success in the short run.