Hazar bölgesi enerji rezervlerinin Türkiye stratejilerine etkileri

Abstract

IV ÖZET TEZ BAŞLIĞI: Hazar Bölgesi Enerji Rezervlerinin Türkiye Stratejilerine Etkileri YAZAR ADI : Saim TABAK Hazar denizi; Kuzeybatı Asya'da, Azerbaycan, Iran, Kazakistan, Türkmenistan ve Rusya arasında kalan bölgede, günümüz enerji kaynaklarının temelini teşkil eden fosil enerji rezervlerinin merkezinde bulunmakta ve önemi her geçen gün biraz daha artmaktadır. Konuyu enerji dengeleri açısından önemli hale getiren sebeplerin başında, artan ve gelecekte de artması beklenen enerji talebi gösterilebilir. Diğer tarafta önemli miktarda bulunan ve gittikçe artan oranlarda ihraç edilmesi beklenen enerji olduğu söylenebilir. Hazar, son yıllarda bölgesel güçlerin, uluslararası ve hükümet dışı aktörlerin politikalarının buluştuğu bir yer haline gelmiştir. Hazar Denizi'nin Basra Körfezi ve Sibirya'daki rezervlerden sonra en büyük petrol ve gaz rezervlerine sahip olduğu tahmin edilmiştir. Türkiye'nin son yirmi yılda önüne çıkan fırsat ve tehditler karşısında izlediği enerji politikaları petrol ve doğalgaz sektörleri hakkında biraz bilgisi olan herkesi hayretlere düşürecek kadar yanlışları ihtiva etmektedir. Bugün büyük önem atfedilen projelerin hayata geçirilmesinin fırsat maliyetleri yakın bir gelecekte daha iyi anlaşılacaktır. Bu çalışmada; öncelikle Hazar Bölgesi'ne stratejik ve coğrafi açıdan bakılmış, Hazar Bölgesi'nin rezervleri hakkında bilgi verilmiş, Hazar'ın Hukuki Statüsü irdelenmiş, etrafını çevrelemekte olan ülkelerin politikaları değerlendirilmiştir. Ayrıca bölgede bulunan enerji kaynaklarının taşıma güzergahları incelenmiş, bu konuda Hazar'a kıyıdaş ülkelerin taşıma yöntemlerine bakış açıları ve bu konuya yaklaşımları belirginleştirilmiştir. Bölgeye yönelik jeopolitik yaklaşımlar ele alınmış ve Dünya'nın ilgi odağıhaline gelen bölgedeki dış müdahaleler ile büyük paylaşım hesapları çerçevesinde geliştirilmesi gereken stratejiler belirlenmeye çalışılmıştır. Bu büyük oyun içinde, enerji rezervlerine sahip ülkeler, önemli firmalar, taşıma güzergahları, boru hatlarının emniyeti ve kaynak çeşitliliği gibi parametrelerin arasında Türkiye'nin konumu ve yürüttüğü çalışmalar resmedilmeye çalışılmış, uzun dönemli politikalara ve henüz 100 yaşını doldurmamış genç bir cumhuriyet olan Türkiye Cumhuriyeti hükümetlerine enerji konusunda bir bakış açısı sunulmuştur. Bakü-Ceyhan Petrol Boru Hattı'nın önemi ve Türkiye'ye kazanımları değerlendirilmiştir.

VI SUMMARY TITLE OF THE THESIS:The Effects Of Hazar Region Energy Reserves On Turkish Strategies AUTHOR: SamiALTUNDA? The Hazar sea is at the centre of fosil energy sources constructing the base of recent energy sources and between Nortwest Asia, Azerbaijan, İran, Turkmenistan, Kazakhistan and Russia has intresed its importance day by day. The main reason which makes the subject important is the constantly increasing demand for energy, which is also estimated to continue growing. On the other hand, export demands for energy keeps increasing. The Hazar has recently became a meeting point for the politics of regional forces, international and non-govermental forces. The Hazar is estimated to contain the greaest petroleum and gas reserves after the Bosphorus and Sybria. The energy politics Turkey has been carrying on for the last twenty years about the opportunities and threats faced, involues mistakes that would surprise anyone having some knoledge of petroleum and natral-gas sectors. The opportunity costs for activasting the projects which are assumed important will be realized better in the near future. In this study, The Hazar Region is examined for strategic and geographic aspects, given information about The Hazar Region reserves, the law position of the Hazar and also the countries wihch are around the Hazar, have been politics evaulation. In addition to all these aspest, the earring methods of the energy sources of the countrives around the Hazar and these methods are explained completely. Geopolitics of the region has been considered and strategies are developed according to external interferences and share calculations on this important part of Earth.VII In this big game, Turkey's place and process is evaluated between parameters like countries with rich energy reserves, important firms, carrying directions, safety of pipelines and resource varietres. A observation has been offer for the government of young Republic of Turkey, wihch is still under 100 years of age, about energy polities. Also, the importance of Baku-Ceyhan pipeline and its advantages for Turkey has been evaulation.