Davranış değiştirmede fonksiyonel analiz ve kaçak elektrik kullanımı üzerine bir uygulama

Abstract

Davranış bozuklukları günlük hayatımızda hemen her alanda karşımıza çıkan, toplumsal bir sorundur. Davranış bozukluklarının ortadan kaldırılması ve yerine istenilen davranış biçimin yerleştirilmesi maksadıyla geliştirilmiş olan modellerden planlı davranış teorisi hemen her alana uygulanabilirliği nedeniyle en çok kullanılan metodlardan bir tanesidir.Ülkemizin ekonomik yapısını olumsuz yönde etkileyen ve oldukça yaygın bir bireysel davranış biçimi olan kaçak elektrik kullanımı ile mücade etmek maksadıyla söz konusu istenmeyen davranışın temeline inilmesi bir gereklilik olarak karşımıza çıkmaktadır.Bu tez çalışmasında, kaçak elektrik kullanımının bireysel nedenleri ile, planlı davranış teorisi kapsamında geliştirilen model çerçevesinde, değişkenler açısından kaçak elektrik kullanımının oransal olarak değişiklik gösterdiği illere göre farklılıklar araştırılmıştır. Çalışma altı bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde amaç, sorun ve konunun önemi açıklanmıştır. İkinci bölümde davranış değiştirmede kullanılan kavramlar açıklanmıştır. Üçüncü bölümde fonksiyonel analiz çerçevesinde model kavramları ile kaçak elektrik kullanımı ile ilgili bilgiler aktarılmıştır. Dördüncü bölüm içerisinde kaçak elektrik kullanım davranışı kavramsal modeli ve yöntem açıklanmıştır. Beşinci bölümde elde edilen bulgular ortaya konulmuştur. Altıncı ve son bölümde değerlendirmeler yapılarak önerilerde bulunulmuştur.Araştırma neticesinde elde edilen bulgular kaçak elektrik kullanım davranışı konusunda modelin açıklayıcılığını ortaya koymuştur. Kaçak elektrik kullanımının farklıklık gösterdiği illerdeki tüketici ve idare çalışanı davranışını etkileyen değişenlerde farklılık olduğu ortaya çıkarılmıştır.

Behavioral disorders are problems that we encounter almost in every field in our daily life. Theory of planned behavior that is developed to remove behavioral disorders and to replace them with the desired behavior, is one of the most applicable methods that can be adopted to every field.To struggle with illegal electricity usage, which takes place in widespread and have negative effects on our country?s economical aspects, we must evaluate the basis of the mentioned undesired behavioral problem.In this study individual causes of the illegal electricity usage are investigated according to conceptual model, which is generated by the way of the theory of planned behavior, and it is researched that whether if there is a distinction according to the model variables among the cities. The study includes six sections. The problems, the goals and the importance of the research described in introduction. The concepts that are generally using in behavior modification processes are explained in second section. The concepts of the research model and informations about using illegal electricity usage are stated according to frame of functional analysis in third section. In fourth section, conceptual model of illegal electricity usage and reseaarch methodology are defined. Findings described in fifth section and lastly evaluations, suggestions and proposals are made in section six.In respect of the findings of the research, the explanatory of the illegal electricity usage conceptual model is exposed, and also it is found that distinctions takes place among cities according to the model variables that have effects on both consumer and employee behavior.