Kuruyemiş fabrikasındaki iş kazalarının incelenmesi

Abstract

Kuruyemişçilik, gıda sanayi alt sektörleri arasından sebze ve meyve işleme sanayi içinde yer alır. Kuruyemiş sektörü, tarım sektöründen sağladığı; fındık, fıstık, ceviz, badem, ay çiçeği, nohut gibi ürünleri, işlenmiş ya da yarı işlenmiş olarak piyasaya sunmaktadır. Türkiye' de kuruyemiş sektörü; özellikle yurt dışından artan taleplere bağlı olarak büyük bir gelişme potansiyeline sahiptir. Son yıllarda tüketicilerin sağlıklı beslenme konusunda bilinçlenmesi ve bu doğrultuda ambalajlı kuruyemişe yönelmesi, markalı kuruyemiş sektörünün hızlı bir büyüme trendine girmesine ve kuruyemiş fabrikalarının artmasına sebep olmuştur.Küreselleşen ve teknolojinin son derece hızla geliştiği günümüz dünyasında gıda sektörü de aynı hızla yükselmektedir. Gıda ürünlerinin üretimi de arz talep ilişkisine paralel artmaktadır. Bu sektörde makinelerin yanı sıra sırf insanların veya her ikisinin beraber çalıştığı ortamlar malumdur. Bu sebeple, çalışanların iş güvenliği de en az bu üretim kadar önemlidir. Güvensiz ortam ve güvensiz davranışlardan kaynaklanan iş kazalarının meydana getirdiği sektörlerden birisi de gıda sektörüdür.Sosyal Güvenlik Kurumu 2017 yılı verilerine göre, Gıda sektöründe 20270 sigortalı çalışan iş kazası geçirmiştir. Bu çalışmada iş sağlığı ve güvenliği açısından `Tehlikeli` olarak sınıflandırılan Gıda sektöründe önemli bir alt kol olan kuruyemiş fabrikasında, iş kazalarına neden olabilecek faktörlerin belirlenmesi ve alınabilecek önlemlerin tespitine yönelik araştırma yapılmıştır. Bu nedenle tezimizde, kuruyemiş fabrikasında yaşanan iş kazaları araştırılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre kuruyemiş fabrikasına aynı iş kazaların yaşanmaması veya yaşanacak iş kazalarını azaltmak için yapılması gereken çalışmalar araştırılmıştır. Bu kapsamda bir kuruyemiş fabrikasında, toplamda 176 kişiye 42 sorudan oluşan bir anket uygulanmış, ankete katılan bireylerden 32 çalışanın iş kazası geçirdiği belirlenmiştir. Çalışmanın yürütüldüğü anket uygulamasında iş kazalarına neden olabilecek faktörler, çalışanın iş kazası geçirme durumu ile demografik özellikleri, işyeri çalışma koşulları ve iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili faktörler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olup olmadığına bakılmıştır. Ayrıca fabrikanın iş kazası kayıtlarını incelediğimizde 60 çalışanın iş kazası geçirdiği tespit edilmiştir. Bu çalışmada iş kazasına neden olabilecek faktörlerin tespitinde ayrıca saha gözlemi ve risk değerlendirmesi de yapılmıştır. Sonuç olarak kazaya neden olabilecek faktörlerin, sadece makine kullanımıyla ilgili olmadığı, çalışma alanları ve personellerin güvensiz davranışlarından biri olan çalışanın dikkatsizliği sonucu olabileceğinin tespiti yapılmış ve alınabilecek önlemler çalışmanın içerisinde detaylı olarak açıklanmıştır.Bu çalışmada 6331 Sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunundan, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı verilerinden, İLO (Uluslararası Çalışma Örgütü) Sözleşme ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Maddelerinden vb. çeşitli kaynaklar araştırılarak Literatür çalıştırılması yapılmıştır. İş kazaları sadece güvensiz ortam kaynaklı değil, kişilerin iş güvenliği bilgisinin yetersizliğinden kaynaklanmaktadır. Bunun sonucunda kuruyemiş fabrikasının kullanması gereken üretim makineleri ve paketleme makineleri insan hayatı için ne kadar önemli olduğunu, doğru şekilde kullanılmadığı ve teknik önlemlerin alınmadığı takdirde istenmeyen sonuçların doğuracağı yaşanan iş kazalarından, açıkça görebiliriz.Bu çalışmada iş kazalarına neden olan ilişki etmenlerin hangi faktörler olduğunu belirleyerek ve alınabilecek önlemlerin tespitinin yapılması amaçlanmıştır. Belirtilen amaçlar ve bu amaçlar doğrultusunda edinilecek faydalar nedeniyle katılımcıların demografik özellikleri tanımlanmış ve iş sağlığı ve iş kazaları ile ilgili sorular sorularak algıları ölçülmüştür. Araştırma grubu Gebze Organize Sanayi Bölgesinde bulunan bir Kuruyemiş fabrikasındaki çalışanlardan oluşmaktadır. Elde edilen veriler SPSS programıyla analiz edilmiş, bulgular çizelge haline getirilmiş, sonuçlar yorumlanarak geliştirilen öneriler sunulmuştur.

Dried Fruits (Nuts) are among the sub-sectors of the food industry in the vegetable and fruit processing industry. Dried fruit sector from the agricultural sector provided; nuts, peanuts, walnuts, almonds, sunflower seeds, chickpeas products such as processed or semi-processed into the market. The dried fruits sector in Turkey has a great development potential, especially due to increasing demand from abroad. In recent years, consumers ' awareness of healthy nutrition and in this respect, packaging dried dried fruits in the industry of the brand has entered a rapid growth trend and the growing of dried plants caused.In today's world, where globalization and technology are rapidly developing, the food sector is rising at the same pace. Production of food products is increasing parallel to supply-demand relationship. In this sector, machines, as well as just people or both working environments are known. For this reason, the safety of employees is as important as this production. The food sector is one of the sectors caused by work accidents caused by unsafe environment and unsafe behavior.According to the data of the social security institution 2017, 20270 insured workers in the food sector had a work accident. In this study, a research was carried out to determine the factors that could cause occupational accidents and to determine the measures that could be taken in the Nuts Factory, which is an important sub-branch in the food sector, which is classified as `dangerous` in terms of Occupational Health and safety. For this reason, in our thesis, the work accidents in the dried fruit factory were investigated. According to the results of the research, the same work accidents do not occur in the dried fruit factory or work should be done to reduce the accidents to be experienced. In this context, a survey of 42 questions was applied to 176 people in a dried fruit factory, and 32 employees from the respondents were identified as having a job accident. In the survey conducted in the study, the factors that may cause work accidents, employee work accident conditions and demographic characteristics, workplace working conditions and occupational health and safety practices were examined whether there was a statistically significant relationship between the factors related to occupational health and safety. In addition, when we examine the work accident records of the factory, it was found that 60 workers had suffered from work accidents. In this study, field observation and risk assessment were also performed in determining the factors that could cause occupational accidents. As a result, it was determined that the factors that could cause the accident could be the result of the carelessness of the employee, which is one of the unsafe behaviors of the working areas and personnel, and the precautions that could be taken were explained in detail in the study.In this study, the Occupational health and Safety Law No. 6331, Ministry of Labour and Social Security data, ILO (International Labour Organization ) Convention and World Health Organization (WHO) articles, etc. various sources were investigated and the literature was studied. Occupational accidents are not only caused by insecure environment, but also due to the lack of Occupational Safety Information. As a result of this, we can clearly see how important production machines and packaging machines are for human life, and the work accidents that will result in undesired results if technical precautions are not taken and improperly used.In this study, it is the determination of the factors which could cause occupational accidents and the measures that could be taken. The demographic characteristics of the participants were defined and their perceptions were measured by asking questions related to occupational health and occupational accidents. The research group consists of employees at a dried fruit factory located in Gebze Organized Industrial Zone. The data were analysed using SPSS program, the results were tableized, the results were interpreted and the recommendations were presented.